Het geloof is altijd hetzelfde werk van de Heilige Geest in het hart van een zondaar. Toch komt het in verschillende nuanceringen voor in de Heilige Schrift. De schrijver houdt een zoektocht door de verschillende gedeelten van het Woord naar de betekenis van het begrip ”geloof”. Het Hebreeuwse woord voor ”geloof” hangt samen met ons ”amen”: betrouwbaar zijn, het zal waar en zeker zijn.

Het is leerzaam te zien hoe het begrip ”geloof” zich in de periode tussen het Oude Testament en het Nieuwe Testament ontwikkeld heeft. In de tijd waarin de synagogen ontstaan zijn en de wetsgetrouwe Farizeeën het volk onderwezen, zien we een veruitwendiging van het geloof en het godsdienstige leven. In het Nieuwe Testament komt meer de nadruk te liggen op het geloof als antwoord op het geopenbaarde Woord van God. Johannes benadrukt in zijn Evangelie en brieven het geloof als het geloof in Jezus Christus als de Zoon van God. Paulus in de Romeinenbrief heeft weer andere accenten dan Jakobus. Deze benadrukt sterk dat het ware geloof een levend geloof is. Een nauwkeurige exegese onthult kortom een schoon paneel van de veelkleurige wijsheid van Gods genade.

Grondprincipe

In de tweede helft van het boek gaat de schrijver in op de inhoud van het geloof en op de verschillende verbanden waarin het geloof staat. Het geloof is onmisbaar tot zaligheid. Zonder geloof is er geen beoefening van het geloof en geen leven met de Heere mogelijk. Het voorwerp van het geloof is de Heere Jezus Christus en Dien gekruisigd. Dit is het grondprincipe van het geloof. „Een vaste en zekere kennis van de goedwilligheid van God jegens ons. Een kennis die gegrond is in de waarheid van de genadige beloften in Christus, die door de Heilige Geest aan ons verstand wordt geopenbaard en in ons hart wordt bezegeld”, merkt Calvijn op.

Geloof en bevinding liggen dicht bij elkaar. Er is een bevinding die niet wortelt in het geloof maar in het gevoel en de gemoedsgesteldheden van de mens. De bijbelse bevinding is dat het Woord van God waar bevonden wordt. Zoals ik eens iemand hoorde zeggen na een ernstig ongeval: „Het bloed (van Christus) houdt het!”

De schrijver gaat in op de verhouding van geloof en wedergeboorte. De wedergeboorte kan worden opgevat als het allereerste begin van het nieuwe leven (wedergeboorte tot geloof), maar ook als het geheel van het nieuwe leven (zie NGB, art. 24). Het was misschien goed geweest als de schrijver wat meer was ingegaan op de neiging van sommigen de grond van de zaligheid te zoeken in de vruchten van de wedergeboorte en niet in de kruisverdienste van Christus. Daardoor verkeren veel zoekende zielen in onzekerheid en duisternis.

Ook de uitverkiezing komt aan de orde. Het is van levensbelang deze zaken in de juiste volgorde te zien. Dan is het stuk van de verkiezing troost voor Gods kerk. Het geloof wordt ook bestreden door vijanden van buiten en vijanden van binnen. Het ware zaligmakende geloof heeft zekerheid in zich. Het is niet zoals iemand tegen mij zei: „U gelooft het, ik weet het zeker.” Het geloof strekt zich uit tot de grond der zaligheid, namelijk Jezus Christus. Het geloof richt zich op de belovende God en daar vindt het zekerheid en vastheid.

In kort bestek wordt ons in dit boekje veel geboden. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met gespreksvragen. Het boekje geeft een goede leidraad bij het nadenken over het geloof en is goed om inzicht te verkrijgen in de verborgenheden van het geloof.
N.a.v. ”Het geloof in ons hart. Kenmerken van persoonlijk vertrouwen”, door drs. W. Chr. Hovius, uitg. Kok, Kampen, i.s.m. de Geref. Bond in de Ned. Herv. Kerk, 2003; ISBN 90 435 0720 2; 86 blz.; € 8,95.