Speurneus Bas Haan van Nieuwsuur brengt ook Grapperhaus in verlegenheid
Tijdens het debat over de justitiebegroting hield hij de oppostie behendig op afstand. Nu wordt er Kamerbreed opheldering geëist van minister Grapperhaus: Wat is er loos op het onderzoeksbureau van het ministerie van Justitie en Veiligheid?
Begin in een onderhoud met de oud-bewindslieden Teeven of Opstelten nooit over Nieuwsuurverslaggever Bas Haan. De kans dat ze het gesprek ter plekke beëindigen is groot. Haan maakte naam met pijnlijke onthullingen over de Teevendeal, ook wel bekend als de bonnetjesaffaire. Zijn speurwerk kostte Teeven en Opstelten de kop.
Heeft Haan opnieuw beet? Feit is dat justitieminister Grapperhaus zich woensdag genoodzaakt zag vanuit de Nieuwsuurstudio te reageren op zijn nieuwste onthullingen. Deze gaan over het onderzoeksbureau van Grapperhaus’ eigen ministerie: het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC).
Op 27 juni 2013 schreef toenmalig justitieminister Opstelten de Tweede Kamer dat het WODC de effectiviteit van zijn coffeeshopbeleid had aangetoond. Op last van het ministerie dienden politie en gemeenten drugstoeristen voortaan uit coffeeshops te weren. Deze waren alleen nog toegankelijk voor ingezetenen, en volgens Opstelten werkte dat.
In werkelijkheid was het WODC veel genuanceerder, ontdekte Haan. In veel gemeenten waar het instituut onderzoek deed, viel de drugsoverlast mee en of het nieuwe beleid wel zo zinvol was, was dus nog maar de vraag. Die kanttekening werd door WODC-directeur prof. dr. W. L. Leeuw, onder druk van ambtenaren van het ministerie, afgezwakt. Een later beleidsonderzoek van externe onderzoekers over het reguleren van de wietteelt zou eveneens door justitieambtenaren naar een gewenste uitkomst zijn gestuurd.
Haan baseert zich op het dossier van een inmiddels gepensioneerde drugsonderzoekster van het ministerie, die over de kwestie een interne klachtenprocedure startte. Het verweer van Grapperhaus luidde woensdag dat secretaris-generaal Riedstra, in 2015 aangetrokken om de bezem door het ministerie te halen, de onafhankelijkheid van het WODC nog beter heeft laten vastleggen en de kwestie begin 2016 naar behoren heeft opgelost. Hij wil hooguit onderzoeken of de in 2016 aangescherpte regels sindsdien goed zijn nageleefd.
Of de Kamer dat voldoende vindt, moet nog blijken. Bovendien, over het drugsbeleid sloot Rutte III een broos compromis: in een tiental gemeenten mag met het telen van wiet worden geëxperimenteerd. Haans onthulling maakt het monitoren van die proeven tot een beladen aangelegenheid. Zo is het drugsdossier voor Grapperhaus nog gecompliceerder dan het al was.
