NEE

In soera 19:17 lezen we: „En toen zonden wij (Allah) tot haar onze geest die voor haar (Marjam) de gelijkenis aannam van een welgevormd menselijk wezen.” De Iraanse schrijver Kader Abdolah liet in zijn eigen versie van de Koran zijn fantasie bij deze „welgevormde man” de vrije loop en gaf deze passage als volgt weer: „Maria stond naakt in de rivier. Opeens verscheen er een knappe man… De engel (Gabriël) wist Maria over te halen, verleidde haar achter de dadelbomen en maakte haar zwanger.”

De leiding van het politiekorps Amsterdam-Amstelland dacht in 2008 dat de Koranvertaling van Abdolah erg geschikt was om de agenten „meer inzicht in de islam en in de aanhangers van dat geloof” te geven en bood die met 50 procent korting het hele korps aan. Een illustratie van hoe we in West-Europa graag zelf verzinnen hoe de islam eruit zou moeten zien. Voor vrome moslims is deze geseksualiseerde interpretatie van soera 19 ondenkbaar. Hoewel moslimse uitleggers op basis van soera 21:91 en 66:12 soms wel erg plastisch uitleggen hoe de geest van God via de mouw in de baarmoeder van Maria geblazen werd.

De klassieke interpretatie van moslims is dat met roeh-Allah (geest van God) in de Koran meestal de engel Gabriël wordt bedoeld. Moslims willen zo ver mogelijk weg blijven van hoe de Bijbel spreekt over de Heilige Geest. Als Jezus een ”Geest van God” en een ”Woord van God” wordt genoemd, leggen moslimexegeten uit dat Jezus net als andere profeten door de engel Gabriël begiftigd werd met het Woord van God om de mensen te waarschuwen. Moslimse uitleggers benadrukken dat de Koran benadrukt dat God verheven is boven zijn schepping. Er is geen Heilige Geest die bij mensen woont en geen Woord van God dat vlees geworden is bij Jezus. Zelfs als God spreekt tot profeten, is het alleen maar via een bemiddelaar, de engel Gabriël.

JA

Het lijkt er echter op dat er in de Koran onbekommerd allerlei gedachten en uitdrukkingen van Bijbelse (en buiten-Bijbelse) bronnen gebruikt worden. Vooral in die gedeelten die waarschijnlijk uit de tijd van Mekka stammen, toen Mohammed nog geen conflict met Joden (en christenen) had. De Bijbel was toen nog niet in het Arabisch vertaald en de moslimgemeenschap had maar oppervlakkige informatie over de inhoud ervan. Verhalen over de grote profeten en hoe het volk op hun boodschap reageerde, hadden vooral de belangstelling van Mohammed. Hij verwees daarnaar om zijn eigen boodschap kracht bij te zetten. In dat verband komt ook de Geest van God ter sprake op manieren die doen denken aan de Bijbel. Allah blaast van zijn roeh in Adam om leven aan zijn lichaam te geven. Allah werpt/zendt zijn roeh op ieder die Hij wil (engelen en mensen, vooral via profeten) voor kennis, waarschuwing, licht en leiding.

Herhaaldelijk wordt de Geest van God ”Heilige Geest” genoemd, maar lessen over het werk van de Heilige Geest uit het Nieuwe Testament zoek je tevergeefs in de Koran. In het Lukasevangelie lezen we zowel over een engel (zijn naam wordt niet genoemd) die bij Maria komt als over de Heilige Geest en de kracht van de Allerhoogste, waardoor Maria zwanger zal worden. In de Koran lijken die twee samen te vallen en lezen we dus over de Geest van God die de gestalte van een mens aanneemt. Meer personen in het geboorteverhaal lijken samen te vallen. Maria wordt de zus van Aäron genoemd. Mirjam en Maria klinkt in het Arabisch identiek, maar in de Bijbel ontdekken we dat er dertien eeuwen tussen beiden liggen.

Kennelijk waren er wel mensen die Mohammed vragen stelden over de Geest van God. Wellicht hadden ze gehoord dat de Heilige Geest belangrijk was voor christenen. In soera 17:85 lezen we: „Ze zullen u (Mohammed) ondervragen over de Geest. Zeg: De Geest behoort tot de zaak van mijn Heer, maar aan u is daar slechts weinig kennis van gegeven.” Mohammed moet dus het antwoord schuldig blijven, Allah openbaart het niet.

DUS

De Heilige Geest als persoon komen we niet tegen in de Koran. Toch lijkt de Geest van God in de Koran niet simpelweg samen te vallen met de engel Gabriël. Zoals voor veel onderwerpen in de Koran geldt het ook hier dat het weinige wat moslims er in de Koran over lezen, hen nieuwsgierig kan maken om er meer over te lezen in de Bijbel. Op die zoektocht hebben veel moslims Jezus leren kennen. Dat is het werk van de Heilige Geest.