Hij kondigde aan dat het kabinet half april zal reageren op het definitieve WAO-advies van de Sociaal-Economische Raad (SER), dat in maart verschijnt. De premier beklemtoonde dat het kabinet zijn „uiterste best” zal doen met een doorwrocht standpunt te komen. „Maar hoe dat zal luiden is nog onbekend.”

Het SER-advies, waarvan de hoofdlijnen bekend zijn, is daarbij het uitgangspunt. Volgende week vergadert het kabinet opnieuw over mogelijke oplossingen die staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Zaken) aandraagt voor een herziening van het WAO-stelsel.

PvdA-fractievoorzitter Melkert maakte tijdens het debat duidelijk de uitkering voor volledig arbeidsongeschikten alleen te willen verhogen als blijkt dat minder mensen de WAO instromen. Coalitiegenoot D66 en oppositiepartij CDA pleitten hier al eerder voor. Zij willen na een paar jaar bezien of de stelselwijziging tot een daling van de WAO-instroom heeft geleid. Als dat zo blijkt te zijn, kunnen ze zich vinden in een verhoging van de uitkeringen. In het SER-advies op hoofdlijnen staat dat de uitkering voor nieuwe gevallen direct al kan worden verhoogd van 70 naar 75 procent van het loon.

Volgens Melkert zou het „niet van gezond verstand getuigen” de uitkering zonder meer „substantieel” te verhogen. „Daar moet vermindering van de instroom tegenover staan”, aldus Melkert. Alleen als bij de inwerkingtreding van het nieuwe stelsel wordt gegarandeerd dat de instroom daalt wil hij in navolging van de SER de uitkering verhogen.

De oppositiepartijen CDA en GroenLinks ventileerden stevige kritiek. CDA-leider Balkenende vindt dat het kabinet een „beschamende vertoning” opvoert. Volgens hem frustreren „allerlei plannetjes” van Hoogervorst de voortgang in het WAO-dossier. „De SER verdient meer vertrouwen dan het kabinet”, oordeelde Balkenende.

Fractievoorzitter Rosenmöller van GroenLinks stelde dat paars heeft gefaald. Opeenvolgende kabinetten zijn er volgens hem niet in geslaagd met plannen te komen om het aantal arbeidsongeschikten terug te dringen. „Dit kabinet is uitgeregeerd.”

Kok wierp het verwijt van GroenLinks en D66 dat hij het WAO-dossier op zijn beloop heeft gelaten verre van zich. Hij vindt het ongepast al met een standpunt te komen voor het SER-advies. Dat zou volgens hem de verhouding tussen de SER, waarin werkgevers- en werknemersorganisaties vertegenwoordigd zijn, en het kabinet ernstig schaden. Kok vindt het wel jammer dat de SER niet sneller met een advies is gekomen. VVD en D66 zijn van mening dat het kabinet niet hoeft te wachten op het eindadvies.

Werkgevers en werknemers in de Stichting van de Arbeid slechtten donderdag een gevoelig geschilpunt over de WAO. De vakcentrales hebben zich erbij neergelegd dat zieke werknemers in hun tweede ziektejaar geen aanvulling krijgen op hun beperkte loon. Alleen als deze in dat jaar wel werken, kunnen zij er extra geld bij krijgen, bevestigde een woordvoerster van de FNV donderdag.

De SER had de stichting gevraagd een aantal belangrijke onderdelen van het WAO-akkoord verder uit te werken. In het akkoord op hoofdlijnen heeft de SER afgesproken dat gedeeltelijk arbeidsongeschikten (35 tot 80 procent) in het eerste jaar dat zij ziek zijn 100 procent van hun salaris krijgen doorbetaald. In het tweede jaar krijgen zij nog maar 70 procent. Dit om werknemers en werkgevers zoveel mogelijk te stimuleren de zieke weer aan de slag te krijgen.

De vakbonden, de achterban van de onderhandelende vakcentrales, wilden zich echter niet zonder meer neerleggen bij deze bepaling. Nu werken echter wordt beloond, kunnen zij volgens de FNV-woordvoerster wel met de regeling instemmen. Niets staat een definitief advies van de SER aan het kabinet nu nog in de weg. De zegsvrouwe benadrukt wel dat de vakbonden nog officieel hun goedkeuring aan de plannen moeten geven.

De afspraken die in de Stichting van de Arbeid zijn gemaakt worden geacht de honderden onderhandelaars die nieuwe CAO’s afsluiten te binden. De werkgevers moeten meer gaan doen aan preventie, scholing en reïntegratie.