Vragen en speculaties over zijn toekomst beheersten de afgelopen dagen het Haagse nieuws. Hoewel er coalitiepartijen zijn, zoals bijvoorbeeld de VVD, die hem graag de mond zouden snoeren, zit geen ervan erop te wachten dat Omtzigt zich afsplitst van het CDA en zo de coalitie van haar broze Kamermeerderheid berooft. Integendeel, er zal eerder een zucht van opluchting klinken als hij definitief aanblijft als Tweede Kamerlid van de christendemocratische partij.

Toch hoort het draagvlak van de coalitie niet de doorslag te geven voor de uitkomst van het steekspel over zijn persoon. Cruciaal is of de misser die Omtzigt het afgelopen voorjaar beging hem zo zwaar moet worden aangerekend dat opstappen de enige optie is.

Jazeker, zeggen sommigen, er zijn wel Kamerleden „voor minder” afgedankt. Of dat een maatstaf is, is echter de vraag. Als de top van een partij een Kamerlid dwingt te stoppen, ligt daar veelal een complex van factoren aan ten grondslag. Bijvoorbeeld de vraag of er verkiezingen in aantocht zijn. Vergelijkingen maken is dus hachelijk, want hoe zwaar dergelijke bijkomende omstandigheden meewogen, verschilde in het verleden van zaak tot zaak.

„Thema’s zoals recht en onrecht moeten we niet overlaten aan Wilders, die zijn gewoon voor het CDA”, zei Omtzigt ooit. Hij eiste dan ook voortdurend dat het onderzoek naar de MH17-vliegramp zorgvuldig verloopt, én dat de politiek dat steeds aan de nabestaanden kan laten zien.

Die drijfveer was naar zijn zeggen mede de reden dat hij op een bijeenkomst voor nabestaanden het optreden regisseerde van Aleksandr R., de Oekraïner die claimde ooggetuige te zijn van de ramp.

Daarin schoot Omtzigt door, zoals hij zaterdag al toegaf op Twitter. Hij vergaloppeerde zich; de man achter de schermen doorverwijzen naar het internationale team dat de toedracht onderzoekt, had volstaan.

Cruciaal is en blijft echter de vraag of de kuitenbijter Omtzigt R. heeft aangezet tot een valse getuigenis, zoals de zwaarste beschuldiging luidt. NRC Handelsblad claimt opnames te hebben van het voorgesprek waarin R.’s onbetrouwbaarheid Omtzigt al moet zijn gebleken, maar maakte die niet openbaar. Dan is er nog het ontlastende getuigenis van kroongetuige Hella Hueck. Volgens deze dagvoorzitter van de nabestaandenbijeenkomst regisseerde Omtzigt R.’s optreden vooral om erger te voorkomen. Zonder zijn ingrijpen had de Oekraïner mogelijk een halfuur lang zijn spookverhalen opgedist.

Zonder nieuwe belastende feiten liggen twee conclusies dan ook het meest voor de hand. De eerste is dat hier sprake was van een bedrijfsongeval, waarvoor Omtzigt terecht het boetekleed aantrok door excuses te maken en de woordvoering over het MH17-dossier tijdelijk over te dragen aan een collega.

De tweede is dat hij mede gezien de sterke reputatie die hij inmiddels heeft verworven verder kan als Kamerlid van het CDA.