De media pakten het groot op, vorige maand. Het Britse The Guardian sprak zelfs van een „ecologisch armageddon”, dat al het leven op aarde zou bedreigen.

In de alarmerende berichten werd gemeld dat er driekwart minder insecten vliegen dan zo’n dertig jaar geleden. Het was zelfs reden voor de Tweede Kamer om extra hoorzittingen te eisen over beschermende maatregelen.

Maar de conclusie van het insectenonderzoek is veel te kort door de bocht, omdat het op ondeugdelijke gegevens berust, stellen de insectendeskundigen Kees Booij en Theodoor Heijerman van de Wageningen Universiteit.

„Om een algemene trend in de tijd te constateren, hadden de wetenschappers op een flink aantal locaties, verspreid over Duitsland, elk jaar de hoeveelheid vliegende insecten moeten meten”, zegt Booij. „Maar dat is nergens gedaan.”

In plaats daarvan is op een groot aantal plekken maar één keer gemeten, op sommige locaties twee of drie keer, in 27 jaar tijd. Booij: „Zo zijn geen harde conclusies over een algemene trend te trekken. De suggestie dat er een proef is opgezet die de lange termijn volgde, klopt dus van geen kant.”

De Wageningse wetenschapper is ook kritisch over de keuze van 1989 als startjaar van het onderzoek. Juist in dat jaar werd een recordaantal vliegende insecten gemeten. Op basis daarvan werd de daling met driekwart vastgesteld. Er lijkt wel sprake van een afname, van maximaal 30 procent.

Zowel Heijerman als Booij is insectenliefhebber en heeft jaren ervaring met veldstudies. Zij staan volledig achter maatregelen die de aanwezigheid van insecten en de biodiversiteit in de natuur en de landbouw bevorderen. Maar dan wel graag op basis van goed onderzoek, stelt Booij. „De wetenschappelijke discussie is zeker de moeite waard. Maar niets is zo funest voor het vertrouwen in de wetenschap als een zwak artikel dat op deze manier in het mediageweld wordt meegetrokken.”

Hij verwijt zijn collega-insecten-deskundigen dat zij niet eerst grondig kennis hebben genomen van het artikel voordat zij hun verontrustende commentaren in de media gaven. En de media hebben zijn inziens de effecten van landbouwgif op insecten te veel aan deze publicatie gekoppeld.

Booij heeft contact gezocht met zijn collega’s van de universiteiten in Krefeld en Nijmegen die het onderzoek uitvoerden. „Zij houden vol dat het statistisch onderzoek klopt. Alleen, de gegevens onder de statistiek deugen niet.” Projectleider Hans de Kroon van het Duits-Nederlandse onderzoek was vanmorgen niet voor commentaar bereikbaar.