In vergelijking met een jaar eerder bedroeg de daling van de consumptieve kredieten 1 miljard euro, een afname van 8,9 procent. De spaartegoeden groeiden tegelijkertijd zeer sterk en gemiddeld stond de consument minder in het rood.

Dit bleek donderdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Een van de verklaringen is de afgenomen groei van de aankoop van duurzame goederen in 2001. Maar ook een verminderd vertrouwen in de economie, een licht stijgende rente en de afschaffing van de aftrek van rente op krediet weerhielden volgens het CBS mensen om geld te lenen.

Van de duurzame goederen kregen vooral auto’s minder belangstelling. De verkopen van vierwielers vielen begin 2001 met 20 procent terug, om in de tweede helft van het jaar weer iets op te krabbelen. Uiteindelijk verkochten dealers vorig jaar 10 procent minder auto’s. De kredietverlening herstelde zich, parallel aan de autobranche, eveneens licht in de laatste zes maanden. Ruwweg 40 procent van de kredieten heeft betrekking op personenwagens.

Ondanks de voorzichtige houding van de gemiddelde consument, greep de vereniging van kredietverstrekkers VFN donderdag de publicatie van de cijfers aan om te waarschuwen voor de „misleidende” reclame op televisie en in de tv-gidsen. Met name kredietverstrekker DSB, geen lid van de vereniging, moest het ontgelden. „We willen graag een goed imago voor de branche en daar dragen deze advertenties niet aan bij”, aldus VFN-voorzitter Hendriksz.

Hij doelde daarmee op advertenties die extreem lage rentetarieven beloven. „Dat het daarbij vaak om een tweede hypotheek of een lening met een heel lange looptijd gaat, is helemaal niet duidelijk.” Hendriksz verwacht dat de nieuwe kredietwet, die halverwege dit jaar van kracht wordt, meer duidelijkheid zal bieden.

De branche kreeg in 2001 een flinke dip te verwerken. De verzamelde kredietverschaffers zagen hun nieuwe leningen met 25 procent teruglopen in vergelijking met 2000. Het uitstaande bedrag steeg echter. De banken en creditcardmaatschappijen deden het tegen de trend in veel beter. Die verstrekten 2,4 procent meer krediet.

De Nederlander is van oudsher, in vergelijking met bewoners van de buurlanden, al een voorzichtige lener. Per inwoner staat er hier 1000 euro uit. In België is dat 1283 euro en in Duitsland 2420 euro. De gemiddelde Brit staat zelfs voor 3831 euro in het krijt.

Uit cijfers van het CBS komt verder naar voren dat de totale binnenlandse consumptie in 2001 toenam met 1,8 procent. Vergeleken met het voorgaande jaar is de groei gehalveerd. Het is het laagste groeicijfer sinds 1995, het jaar waarin het CBS de huidige berekening voor het consumptiecijfer hanteert. Ter vergelijking: in het topjaar 1998 bedroeg de groei nog 4,5 procent.

In het vierde kwartaal, na de aanslagen in de Verenigde Staten, gingen mensen niet minder besteden. De consumptie groeide in de laatste maanden met 1,7 procent. Dat is iets lager dan het jaargemiddelde, maar het CBS wijst erop dat het laatste kwartaal van 2000 een hoog consumptieniveau kende. Veel mensen liepen toen vooruit op nieuwe belastingregels, door nog voor 1 januari 2001 een auto aan te schaffen.

De dienstensectoren droegen het sterkst bij aan de groei van de consumptie. Dat kwam vooral door een stijging bij de medische en zorgdiensten met 5 procent. In de horeca nam de consumptie daarentegen af met 1,7 procent.