D66 en ChristenUnie zijn dan ook geen uitruil overeengekomen, zoals diverse media afgelopen zomer suggereerden. D66 zou volgens die berichten de embryowet mogen verruimen; de ChristenUnie zou de wetgeving rond euthanasie en hulp bij zelfdoding mogen bevriezen. Dat ligt genuanceerder, zo volgt uit het akkoord.

VVD, CDA, D66 en CU hebben afspraken gemaakt over de te volgen spelregels wanneer zij onderling gaan debatteren over een mogelijke verruiming van medisch-ethische wetgeving. Daarbij zijn zij drie stappen overeengekomen. Eerst gaan zij na of verruiming medisch-wetenschappelijk gezien noodzakelijk is, waarbij ook alternatieven in ogenschouw worden genomen.

Staat de medische wenselijkheid vast, dan volgt een ethische bezinning door onder anderen wetenschappers en zorgprofessionals. Daarna organiseert het kabinet een maatschappelijke discussie.

Embryokweek

Overigens betekent deze afspraak niet dat de vier partijen alle opties openlaten. Zo stelt CU-partijleider Segers vandaag in deze krant dat het kweekverbod in de huidige embryowet leidend is. In mei 2016 concludeerde minister Schippers (VWS) dat de noodzaak voor embryoweek om bepaalde innovaties in de voortplantingsgeneeskunde mogelijk te maken al was aangetoond. Zij kondigde dan ook een wetswijziging aan, maar volgens Segers ligt het niet in de rede dat die er komt.

In het regeerakkoord staat verder dat Nederland een leidende rol moet spelen in het internationale onderzoek naar pluripotente stamcellen; een vorm van embryobesparend onderzoek. Pluripotente stamcellen zijn ‘gewone’ menselijke cellen die zich door modificatie kunnen ontwikkelen tot het celtype waaraan een patiënt met een ernstige aandoening behoefte heeft. Ze zijn daarmee een alternatief voor embryonale stamcellen.

De CU blijkt wel te hebben ingestemd met een verruiming van het beleidskader rond embryoselectie voor specifieke ouderparen. Het gaat om ouderparen die te maken hebben met erfelijke ziektes, waarbij de kans om de overerfbare aandoening te krijgen mede afhangt van het geslacht van het kind. Deze ouders mogen kiezen voor het kind met de laagste ziektekans.

Hoe kabinet gaat onderzoek doen naar de „omvang en omstandigheden” van levensmoede burgers die niet onder de euthanasiewet vallen; ook niet wanneer deze zo ruim mogelijk wordt geïnterpreteerd. Intussen wordt er deze kabinetsperiode 180 miljoen euro uitgetrokken om uitvoering te geven aan het door de CU geïnitieerde manifest ”Waardig ouder worden”.

Onderdeel van deze maatregel is het in samenspraak met gemeenten geven van een impuls aan het bestrijden van eenzaamheid, het ondersteunen van mantelzorgers en het organiseren van goede, palliatieve zorg. Segers stelt vandaag niet te kunnen uitsluiten dat D66-Kamerlid Dijkstra haar initiatiefwet voor het mogelijk maken van hulp bij zelfdoding aan levensmoede ouderen alsnog in stemming brengt, wanneer het onderzoek over euthanasie is afgerond. „Áls het zover komt, zal ik op dat moment laten weten wat de ChristenUnie daarvan vindt”, aldus Segers vandaag.

Zwangerschap

Het kabinet trekt 50 miljoen euro uit voor preventie en ondersteuning rond onbedoelde zwangerschappen. Uit dit geldpotje wordt ook voor het eerst landelijke financiering geregeld voor organisaties zoals Siriz die ongewenst zwangere vrouwen helpen met het voeren van keuzegesprekken. Een eerder door minister Schippers aangekondigde verruiming van de abortuswet om het verstrekken van de abortuspil door huisartsen mogelijk te maken, gaat niet door.

De nieuwe Niet-Invasieve Prenatale Test komt niet in het basispakket, maar vrouwen hoeven hem ook niet helemaal zelf te betalen. Net zoals nu blijft er een subsidieregeling voor alle vrouwen die de test willen doen.