Het boek ”Typisch evangelisch” geeft een overzicht van alle stromingen, organisaties, thema’s, met tussendoor schetsen van markante persoonlijkheden in evangelische kring. Het boek beschrijft op anekdotische wijze de opkomst van de evangelische beweging na de Tweede Wereldoorlog en de ontwikkeling die ze sindsdien doormaakt. Behalve de beschrijvingen van evenementen, organisaties en kerken wordt ook een aantal cruciale thema’s, zoals de popcultuur binnen de evangelische beweging, zending, leiderschap en theologie verder uitgediept.

Interessant is dat de beweging ook theologisch is veranderd, zo constateren de inleiders van het boek. „Was de centrale oproep van de beweging in de beginperiode gericht op bekering van zonden en op het aanbod van vrede met God, tegenwoordig ligt het accent veel meer op het worden wie je bent in Christus.”

Aanvankelijk was er een sterke nadruk op het gezag van de Bijbel, het aanvaarden van Jezus als persoonlijke Verlosser en de oproep tot persoonlijke bekering. De evangelische stroom die klein begon, heeft zich verbreed tot een wijde delta van uiteenlopende stromen. „De een legt nadruk op genezing en manifestaties van de Geest, de ander op zending en weer een ander op levensheiliging, maar steeds draait het om het verlossende werk van Jezus en de bekendmaking daarvan aan de wereld.”

Typerend voor de evangelische beweging is het verlangen naar beleving, wat zich uit in massale bijeenkomsten waar aanbidding centraal staat en die voor een belangrijk deel kwamen overwaaien uit Amerika. Tijdens de presentatie van het boek uitte EO-coryfee Henk Binnendijk kritiek op het soms te vriendelijke godsbeeld in evangelische kring. Paul Abspoel, uitgever bij Ark Media in Amsterdam, zegt in de bundel dat de boodschap van de Evangelische Omroep de tijdgeest echter niet kan negeren „en de concessies die Binnendijk in zijn tijd deed, zijn veranderd in grote stappen naar de buitenwereld die ook in onze tijd protest en waardering oogsten.”

Zorgbeweging

Evangelischen slaagden erin creatief bruggen te slaan naar deze tijd en wisten daarom beter aan te sluiten bij het postmoderne levensgevoel dan verzuilde kerken met een groot verhaal, aldus redacteur Henk Bakker. De evangelische beweging heeft zich ontwikkeld van bekeringsbeweging naar zorg- en comfortbeweging: geloven maakt het leven voller en aangenamer. Diensten zijn vooral kalmerend en troostend, je mag vooral geen ‘jeuk’ krijgen.

Interessant is de observatie van de inleiders dat nadat de evangelischen zich maatschappijconform hebben ontwikkeld, er nieuwe groepen, doorgaans van neopentecostale snit, ontstaan die de polemiek weer opzoeken. De slingerbeweging van tegenbeweging naar geïnstitutionaliseerde beweging en weer naar tegenbeweging is in de hele christelijke geschiedenis te zien. De evangelische tegenstem zal de traditionele kerken blijven vergezellen. Zolang zij dat op een Bijbelse wijze doen, is daar niets mis mee, mits kritische tegenstemmen ook in eigen beweging gehoord worden.

Boekgegevens

Typisch evangelisch. Een stroming in perspectief, Laura Dijkhuizen en Henk Bakker (red.); uitg. Ark Media, Amsterdam, 2017; ISBN 978 90 33801 22 8; 320 blz.; € 27,95.