Tijdens het recente congres over gereformeerde hermeneutiek in Kampen (ik was een van de deelnemers) deed prof. dr. A. L. Th. de Bruijne de opmerkelijke uitspraak dat wij op meerdere punten meer weten dan Paulus (RD 30-9).

De Bruijne zei niet dat we in alles meer weten dan Paulus. Er zijn volgens hem ook zeker punten waarover wij minder weten dan de apostel toen. Toch meent hij dat wij, ook als het om ethische aanwijzingen in de Schrift gaat, er rekening mee moeten houden dat wij meer weten dan Paulus. Daarmee zeg je volgens De Bruijne wat Paulus „zich niet had kunnen voorstellen. Voor hem gold eenvoudig: tegennatuurlijke handelingen en begeerten moet je achter je laten. Maar beter dan de apostelen begrijpen wij dat homoseksualiteit een blijvende identiteitsdimensie kan zijn van een christen.”

Bij uitspraken als die van De Bruijne hebt je als gereformeerde de neiging om heel ontsteld en fel te reageren: hoe is het mogelijk dat er zo over het Woord van God gesproken wordt? Het Woord dat je, door het werk van de Geest aan en in jou, zo lief is geworden.

Bijbelschrijver

Het is op zichzelf niet verkeerd om te zeggen dat wij op bepaalde punten meer dan Paulus weten. We moeten goed bedenken dat Paulus een gewoon mens was. Hij was net als de andere apostelen niet zondeloos. Paulus schreef zelf dat wij maar ten dele kennen. Hij schreef zelf dat hij ook een zware strijd tegen de zonde in zijn leven had te voeren. Paulus verhief zich nergens boven andere mensen. Hij had het ook nodig om een doorn in het vlees te krijgen om te blijven beseffen dat hij van Christus afhankelijk was en bleef. Paulus was net zo goed een gebrekkig mens, ook in de kennis die hij had. We mogen de mens Paulus niet vergoddelijken.

Toch is hiermee niet alles gezegd. De uitspraak van prof. De Bruijne gaat namelijk veel verder. Het gaat daarin om dingen die Paulus als Bijbelschrijver gezegd heeft. Kun je ook dan zeggen dat wij meer weten dan Paulus?

Norm

Wat is het bijzondere van de mensen die de Heilige Geest in dienst neemt om het Woord van God op te schrijven? Hij neemt hen zo in dienst, dat ze niet maar theologen zijn maar de stem van God zelf worden. Dat is hier in het geding. Als de apostelen normatief spreken, zelfs met een beroep op wat de drie-enige God Zelf in de schepping gegeven heeft, moeten wij ons dan nog afvragen of dit vandaag wel de norm voor ons is?

Het meer weten dan wat Paulus in de Bijbel schrijft, wordt dan ook het beter weten dan hij het wist. Erger is dat we het dan beter gaan weten dan de Heilige Geest.

Als we over deze dingen spreken, moeten we ook goed bedenken dat Paulus en andere Bijbelschrijvers van tijd tot tijd dingen zeiden of schreven waarvan ze de volle omvang niet overzagen.

Afval

Dat deed en doet de Geest wel! De Geest maakt gebruik van hen en geeft zo Gods goede geboden voor ons leven. De Geest gaf door onder anderen Paulus de normen voor een leven vanuit Christus aan ons door. Dan is het logisch dat Paulus zich niet kan voorstellen dat de kerk later heel anders en zelfs tegen die gegeven geboden in gaat leven. Dan hebben we te maken met afval en verwerping van de woorden van de Geest Zelf.

Wanneer dat deel gaat uitmaken van gereformeerde hermeneutiek, staat die hermeneutiek niet in dienst van het gereformeerde leven maar is ze een excuus om van Gods Woord te kunnen afwijken.

Hier staan grote dingen op het spel. Wij hebben ons altijd weer over te geven aan wat de Geest ons in het Woord leert. Al weten we vandaag op bepaalde punten meer dan de mens Paulus. Wij weten namelijk nooit meer dan de Geest en we weten het zeker niet beter dan Hij.

De auteur is predikant binnen de Gereformeerde Kerken in Nederland en dient de gemeente van Zwolle.