Brussel moet zich minder met ons dagelijks leven bemoeien. Dat geluid hoor je steeds vaker om je heen. Nu zeggen verschillende partijen: ja, inderdaad, laten we de Europese Unie aan banden leggen. Minister Bot van Buitenlandse Zaken trok vorige week de aandacht toen hij in een lezing in Berlijn zei dat de Europese Unie op bepaalde terreinen macht aan de lidstaten terug moet geven. De vraag is: Wordt dit allemaal ook waargemaakt? Waar blijven de daden? Of blijft het bij woorden?

Op de site www.geenwoorden.nl is van de meeste partijen het Europese verkiezingsprogramma te vinden. Sinds enkele dagen staan er ook enkele commentaren op van deskundigen die de programma’s vergeleken hebben. Een van hen is Alfred Pijpers van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael in Den Haag. Hij constateert een grote overlap tussen de programma’s van de meeste partijen. Alleen de partijen aan de uiterst rechtse en uiterst linkse kant onderscheiden zich op een aantal punten duidelijk van de rest. We mogen aannemen dat hij daarbij doelt op SP en ChristenUnie-SGP. Kortom, veel eenheidsworst volgens Pijpers.

Proef op de som
Laten we de proef op de som nemen. We kiezen het thema ”grenzen aan Brusselse bemoeienis” en kijken naar de programma’s van de VVD, de PvdA en het CDA.

De liberalen zeggen, in de geest van Bolkestein, heel krachtig: „Europees wat moet, nationaal wat kan.” En een halve bladzijde verder: „Na vijf jaar vervallen Europese regels automatisch, tenzij wordt aangetoond dat ze nog steeds een grensoverschrijdend doel dienen.” Tussen haakjes, we hebben in het kader van de onderhandelingen over de Europese grondwet niet gemerkt dat de VVD zich voor het tweede punt sterk gemaakt heeft.

Dan de sociaal-democraten. In hun manifest lezen we: „Er is geen enkele reden iets Europees aan te pakken als we het nog goed in eigen land voor onze burgers kunnen regelen. Alles wat beter nationaal geregeld kan worden dan Europees, doen wij nationaal.” Even terzijde: in de nieuwe grondwet wordt veel extra macht aan Brussel gegeven, maar naar ons beste weten gaat de grondwet de PvdA nog niet ver genoeg!

Ten slotte de christen-democraten. „Europa komt alleen in actie als er een duidelijke meerwaarde is ten opzichte van lokaal of nationaal beleid.” Het programma bepleit een gespreide verantwoordelijkheid: ruimte voor burgers, instellingen en lidstaten om eigen keuzes te maken. In zijn lezing ging CDA-minister Bot nog veel verder. Cultuurbeleid, delen van het landbouwbeleid en het structuurbeleid, gezondheidszorg en sociaal beleid moeten door Brussel teruggegeven worden aan de lidstaten. Oud-eurocommissaris Andriessen, ook CDA, liet enkele jaren geleden in een interview met deze krant een vergelijkbaar geluid horen.

Geen daden
Maar hoe hebben we het nu met deze drie partijen in het centrum van de macht? Veel mooie woorden, veel dezelfde woorden, maar waar zijn de daden? In de achterliggende twee decennia is de macht van Brussel sterk uitgebreid. Steeds meer beleidsterreinen werden aan de Unie toegevoegd. Buitenlands beleid, defensiebeleid, sociaal beleid, justitie, enzovoort. De lidstaten leverden steeds meer veto’s in. Dit werd vastgelegd in verschillende verdragen: de Europese Akte, het Verdrag van Maastricht en het Verdrag van Amsterdam. VVD, PvdA en CDA hebben bij de parlementaire behandeling vóór deze verdragen gestemd. CDA en PvdA hebben al aangekondigd vóór de Europese grondwet te stemmen. En een tegenstem van de VVD zal niet ingegeven zijn door verzet tegen meer Brusselse macht, hoogstens door het verlies van het Nederlandse veto over de Europese begroting.

Ondertussen beloven al deze partijen de kiezer in mooie manifesten dat Brussel zijn grenzen moet kennen. Of wordt dat pas het uitgangspunt nádat er gestemd is over de grondwet? Gaat Bot waarmaken wat hij in Berlijn betoogde?

Geloofwaardig
Kies geloofwaardig! Dat is het motto van ChristenUnie en SGP voor de komende vijf Brusselse jaren. Sinds 1984, twee decennia terug, zijn we vertegenwoordigd in het Europees Parlement. De constante in ons optreden was: Brussels beleid alleen waar nodig. Alleen waar de nationale staten met de handen in het haar zitten, moet naar Europese oplossingen worden gezocht. Onze fracties in Den Haag hebben daarom tegen de Europese Akte en de Verdragen van Maastricht en Amsterdam gestemd.

Vanuit deze houding zullen ze in de nabije toekomst ook de Europese grondwet beoordelen. Niet omdat we anti-Europees zijn. Wel om de Europese Unie niet verder van de burger te vervreemden. En om onnodige bundeling van macht in Brussel te voorkomen. Om écht ruimte te laten aan de lidstaten met hun eigen wetten en identiteit. ChristenUnie en SGP voegen de daad bij het woord!

De auteurs zijn beiden kandidaat voor het Europees Parlement namens ChristenUnie en SGP.