Emmaüsganger bij Utrechtse pioniersplek De Haven
Eten met buurtbewoners doet hij net zo graag als hun een Bijbelverhaal vertellen. Voor ds. M. (Marius) van Duijn, werkzaam in de Utrechtse wijk Kanaleneiland, is aandacht voor mensen wezenlijk. „Ik ben niet alleen geïnteresseerd in de ander als hij mijn verhaal wil aanhoren.”
Bij de Triumfatorkerk in Kanaleneiland zijn klussers aan het werk. De voormalige protestantse kerk is recent verkocht aan de zevendedagsadventisten. Voorlopig maakt de missionaire gemeenschap De Haven er nog gebruik van voor haar zondagse activiteiten. Op termijn krijgt ze wellicht een ander onderkomen in de wijk, zegt ds. Van Duijn.
In maart 2014 maakte hij de overstap van de hervormde gemeente in Rijnsburg naar Kanaleneiland. Hij is voor 50 procent verbonden aan De Haven en werkt daarnaast op de afdeling missionair werk op het landelijk dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Nederland te Utrecht.
Wat trof u aan toen u hier kwam?
„Aan het gewone kerkelijke leven in Kanaleneiland was eind 2013 een eind gekomen. Een groep jongere christenen uit de Nieuwe Kerk en de Jacobikerk kreeg de vraag of hij wilde meewerken aan een project in deze wijk. Zij zijn onder de naam De Haven beziggegaan met het verlangen om met elkaar christen te zijn en iets te betekenen voor deze buurt. Ik kwam hier als missionair predikant om hen te ondersteunen. Uiteindelijk is De Haven een officiële pioniersplek geworden.”
Hoe typeert u de wijk?
„Kanaleneiland is een veelkleurige wijk. Veel bewoners hebben een Turkse of Marokkaanse achtergrond. Maar als je op de markt loopt, kom je veel meer nationaliteiten tegen en bijvoorbeeld ook studenten. Het is een wijk met behoorlijk wat armoede, al komt dat niet altijd naar buiten vanwege de schaamtecultuur. Nogal wat mensen hebben familie ver weg of dichtbij die de hand ophoudt. Dat kan er zomaar toe leiden dat er een paar maanden huurachterstand is.”
Hoe komt u met bewoners in contact?
„Ik heb hier geen natuurlijke aansluiting bij de mensen. Als predikant in Rijnsburg had ik een kaartenbak vol mensen. Dat ontbreekt hier. Je moet afwachten wie er op je pad komen. Veel contacten ontstaan via het netwerk van de gemeenteleden.
We hebben diverse activiteiten, zoals een Bijbelstudie of een laagdrempelige samenkomst op zondagmiddag. Ook door een maaltijd voor de buurt, die door zeventig tot tachtig mensen wordt bezocht, en een kledingbeurs ontstaan er contacten. We hopen en geloven dat mensen hier iets van aandacht ervaren en dat er dan ook mogelijkheden komen voor een gesprek over wat ons drijft.
Voorafgaand aan de Bijbelstudie of samenkomst op zondag hebben we het koffiehuis. Dan plaatsen we een bord langs de weg waarop staat dat mensen welkom zijn. Als er braderie is, zetten we buiten een kraampje neer en delen we koekjes uit. Soms gaan mensen uit het koffiehuis ook naar de samenkomst, die 25 tot 30 bezoekers trekt. Dat wil niet zeggen dat ze tot het eind blijven. Het kan zomaar gebeuren dat iemand halverwege een telefoontje krijgt en opstapt.”
Welke Bijbelse boodschap geeft u de mensen mee?
„Ik heb een serie afgerond over families in de Bijbel, zoals die van de aartsvaders. In een nieuwe serie over levensliederen sprak ik zondag over Psalm 23. Ik vertelde het verhaal van koning David die op zoek was naar veiligheid, wat voor ons actueel is. Zo kwam ik uit bij Psalm 23. Na het verhaal is er altijd een verwerkingsvorm. Dat kan zijn met elkaar doorpraten over het onderwerp of een moment van stilte of muziek. Dit keer maakten we een collage rond de thema’s veilig en onveilig.”
Komt het voor dat mensen de Heere Jezus leren kennen en zich bij de gemeente aansluiten?
„In april hadden we een paar mensen uitgenodigd om samen de paasviering voor te bereiden. Een van hen zei: „Ik ga voor het eerst echt Pasen vieren, want ik geloof nu dat het waar is.” Dat deed mij denken aan de Emmaüsgangers, die gaandeweg tot een getuigenis kwamen. Ik heb deze man, een dertiger, als derde Emmaüsganger een plek gegeven in mijn verhaal tijdens de paasviering. Dat was een prachtig getuigenis.
Bij pioniersplekken denken we niet in grote aantallen. Onze opdracht is trouw te zijn in het zaaien en veel geduld te hebben, zeker als het gaat om mensen met een moslimachtergrond. Wij vieren het als een bezoeker wil dat er voor hem gebeden wordt of als iemand die vanuit het koffiehuis in de kerk komt niet voor het eind van de samenkomst wegloopt maar zich wil laten zegenen.”
Hoe verhouden de missionaire en de diaconale kant van het werk zich tot elkaar?
„Daar zit geen breed kanaal tussen, ze zijn met elkaar verweven. We willen ons leven met anderen delen, op zondag en door de week. Een van de gemeenteleden is thuis ”eten met de buren” gestart. Daaruit is een Alphakring ontstaan. Iemand anders heeft een kleine stichting opgericht om een boodschappenpakket te geven aan mensen die weinig hebben. Vroeg of laat kun je dan iets delen over je motivatie.
We willen niet alleen een boodschap droppen, maar zoeken contact, gaan het gesprek aan, proberen op allerlei manieren iets positiefs over te brengen. Pastoraat gaat over het hele leven, over vragen als: Waarom ben ik hier, of: Bestaat God wel? Maar ook over zorgen die iemand heeft om het hoofd boven water te houden. Ik luister naar mensen en soms kan ik iets van het Evangelie doorgeven of met iemand bidden.”
Wat is de belangrijkste les die u hier hebt geleerd?
„Jezus is Mens geworden en kwam onder ons wonen. Dat geloven en belijden we. Ik ervaar hier dat het Evangelie pas echt Evangelie is als je mensen ontmoet in hun concrete levensomstandigheden, in contact staat met de grond waarop je leeft, met de mensen in je buurt. Ik ben niet alleen geïnteresseerd in de ander als hij mijn verhaal wil aanhoren, maar wil er gewoon voor de wijkbewoners zijn. De ene keer ligt het accent meer op het woord, de andere keer meer op de daad. Die twee kunnen niet zonder elkaar.”
Missionair-diaconaal werken
Kerk in Actie, diaconale organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland, houdt vrijdag in Doorn een kennisdag over missionair-diaconaal werken. Diverse sprekers belichten wetenschappelijke inzichten. Ook is er aandacht voor praktijkvoorbeelden. Zo zal ds. M. van Duijn vertellen over het missionair-diaconale werk van pioniersplek De Haven in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Kerk in Actie licht toe hoe missionair en diaconaal werk hand in hand kunnen gaan in projecten in het Midden-Oosten.