In de supermarktbranche is een prijzenslag gaande. Albert Heijn verlaagde in oktober als eerste de prijzen om weggelopen klanten terug te lokken. Alle ketens volgden in deze beweging. Om toch nog geld te verdienen, kijken de supermarkten naar kostenbesparingen.

Om goedkoper te werken kondigde supermarktconcern Laurus aan het begin van de vorige maand aan bijna 1300 banen te schrappen. Eerder al maakte Albert Heijn bekend het hoofdkantoor te reorganiseren, waarbij 440 banen verdwenen. Supermarkten doen alles om goedkoper te kunnen werken. Recentelijk waarschuwde vakbond FNV Bondgenoten nog dat supermarkten hun oudere personeel steeds vaker wegpesten. Ze zouden bijvoorbeeld vals beschuldigd worden van diefstal.

Bij het Vakcentrum Levensmiddelen zijn ongeveer 2000 van de 5000 supermarkten aangesloten. Van der Geest baseert zijn schattingen op enquêtes die hij onder de leden heeft gehouden. In de gehele supermarktbranche werken ongeveer 200.000 mensen.

Volgens Van der Geest is het einde nog niet in zicht. „Ik verwacht dat het in de zomer rustig is, maar daarna gaat het weer in volle hevigheid verder. Ik denk dat, als de prijzenslag niet eindigt, ergens begin volgend jaar ook grote supermarkten moeten sluiten. Het is voor die winkels dan niet meer mogelijk om winstgevend te werken.”

Door het schrappen van personeel holt de service van supermarkten achteruit, zegt supermarktkenner G. Rutte. „Bovendien schrappen de winkels in hun assortiment. Als er minder producten in de winkels liggen, betekent het automatisch dat er minder handen nodig zijn. Consumenten gaan dat ook zien, want er is minder keuze en de schappen worden leger.”

Verder proberen diverse supermarktketens hun formule aan te passen. Dat geeft volgens Rutte aan hoezeer de branche in paniek is. „De supermarktketens weten niet wat ze moeten doen. Ik vind het zwak van de verschillende partijen dat ze de prijzenslag niet hebben zien aankomen. De afgelopen jaren hebben ze goed verdiend.”

De prijzenslag kost de supermarkten op jaarbasis 500 miljoen euro aan brutowinst. Per week komt dat neer op 10 miljoen euro winstderving, aldus het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) in Den Haag.

De supermarkten draaiden vorig jaar een omzet van 24,9 miljard euro. Dat is 2 procent meer dan in 2002. Door de prijzenslag werd de „magische omzetgrens” van de 25 miljard euro net niet behaald, aldus de koepelorganisatie van alle supermarkten in Nederland in het rapport dat zaterdag verschijnt.

Volgens het CBL ging het de branche vooral in de eerste helft van 2003 voor de wind. Ook in de warme zomermaanden ging het goed, mede door de sterk gestegen prijzen in de horeca: „De picknick werd in ere hersteld.”

Eind oktober kwam de klad erin toen de prijzenoorlog losbarstte. Reden voor het CBL om de verwachtingen voor 2004 minder rooskleurig in te schatten. Toch verwacht de organisatie voor de totale branche ook in 2004 een lichte groei.