Grote gebieden in Bangladesh, Nepal en India staan onder water. Tientallen miljoenen mensen zijn erdoor getroffen; vele honderden kwamen om.

De ramp in Texas heeft een veel kleinere schaal, maar trekt meer aandacht. Even gaat dan ook de theorie ”aandacht is aantal slachtoffers gedeeld door de afstand” niet helemaal op, zegt prof. dr. H. J. G. Beunders, aan de Erasmus Universiteit Rotterdam hoogleraar ontwikkelingen in de publieke opinie. „Hoe verder weg, hoe meer slachtoffers er moeten zijn om gevoelens van solidariteit en identificatie in ons wakker te maken. Die regel wordt overigens doorkruist door bijzondere rampen die fotogeniek zijn of empathie opwekken, zoals een aardbeving of een nieuw soort ziekte. Als dat dan ook nog op het juiste tijdstip gebeurt, bijvoorbeeld net voor Kerst, komt er veel geld binnen bij giro 555.”

Het Christelijk Noodhulpcluster (Dorcas, Red een Kind, Tear, Woord en Daad en ZOA) had tot woensdagmorgen 45.000 euro ingezameld voor de ramp in Zuid-Azië. Een woordvoerder van het cluster wist niet of dat minder is dan anders. Ze had wel de indruk dat de aandacht voor de wateroverlast in Zuid-Azië toeneemt. „Er zijn daar jaarlijks overstromingen, maar nu is er sprake van een heftige noodsituatie.”

Amerika is niet veel dichterbij dan Azië. De grote belangstelling voor Texas ziet Beunders dan ook als gevolg van de „ziekelijke aandacht” in Nederland voor de Verenigde Staten. „Wij wanen ons onderdeel van de Amerikaanse cultuurkring. Zeker sinds de val van het IJzeren Gordijn staan we met de rug naar de rest van Europa en kijken we alleen nog maar naar Amerika. Wie weet dat er over drie weken in Duitsland verkiezingen zijn? In Frankrijk gaan we op vakantie, we weten nog net wie Macron is, maar daar houdt het ongeveer op.

Nee, dan Amerika. Dat is onze toekomst. Dat fascineert ons, ten goede –Google, iPhone, Apple, Silicon Valley, Hollywood– en ten kwade – rassendiscriminatie, wapengeweld, gevangenissen vol zwarten. Van de goede dingen profiteren we graag, die slechte dingen vinden we eng.”

Nederland lijkt hier en daar ook op Amerika, zegt Beunders. „Het zijn financieel kapitalistische landen. Dat is anders dan Duitsland, dat wordt gerund door familiebedrijven. Veel Nederlandse bedrijven zijn door de Amerikanen overgenomen. Dat vervult ons met een mengeling van angst en bewondering.”

In alle aandacht voor gebeurtenissen in de VS speelt volgens Beunders „de theorie van de schaamte” ook een rol. „Schaamte dat we de verkiezing van Trump niet zagen aankomen. De hele wereld heeft hem onderschat. Dus ligt alles onder een vergrootglas. Elke zucht uit het Witte Huis levert een bericht op. Dinsdag was er groot nieuws: mevrouw Trump liep met naaldhakken door het rampgebied. Ziekelijk, die aandacht.”

Een ander aspect, ook door hulpverleners als oorzaak genoemd: „Uit Amerika komt 24 uur per dag een stroom beeldmateriaal, gratis. Daardoor krijgen we de indruk dat het erg belangrijk is wat daar gebeurt. Natuurlijk heeft Texas een ramp van recordomvang. Maar Azië ook.”

Ook de theorie van de macht doet mee, zegt de hoogleraar. „Het machtigste land krijgt de meeste aandacht. China wordt wel steeds machtiger, maar staat ver van ons bed en het censureert wat er aan beelden van akeligheden naar buiten gaat.”

Misschien, veronderstelt Beunders, is er in de belangstelling voor de wateroverlast in Texas ook nog „een klein lekker puh-effect.” Want waar we in Nederland goed in zijn, is dijken bouwen. „Dat hebben we kennelijk beter op orde dan die Amerikanen.”