Het verst ging Algerije door voor te stellen alle oliekranen voorlopig helemaal open te zetten. Daarmee zou de OPEC laten zien tot drastische maatregelen bereid te zijn om de ongerustheid over de olietoevoer weg te nemen.

Concreet deden de Verenigde Arabische Emiraten de toezegging om in juni dagelijks 400.000 vaten (van 159 liter) extra op de markt te brengen. Dat viel in goede aarde op de termijnmarkten. De olieprijzen daalden weer iets nadat ze dinsdag nog fors waren gestegen door nervositeit over de veiligheid in Saudi-Arabië. Daar vielen terroristen in het weekeinde een wooncomplex van westerse werknemers in Khobar aan, waarbij 22 doden vielen. De terreuractie leidde dinsdag in New York tot een prijs van ruim 42 dollar voor een vat lichte Amerikaanse olie. Dat was het hoogste prijspeil in 21 jaar.

Nu de terreur ook de Saudische olie-industrie heeft genaderd, is de oliehandelaren de schrik om het hart geslagen. Saudi-Arabië is veruit ’s werelds grootste olieproducent en de exporthavens al-Jubail en Ras Tannurah kunnen in de huidige krapte op de oliemarkt worden beschouwd als de aorta van de wereldeconomie.

Weliswaar bereikte de terreurdaad geen enkele olie-installatie, maar analisten vrezen het ergste. „Als in Saudi-Arabië de vlam in de pan slaat, heb je niets aan de belofte van een hogere olieproductie”, aldus Han van Lamoen van FBS Bankiers.

Saudi-Arabië geldt als de ”swing producer” in de oliewereld, het land dat een leidinggevende rol op zich kan nemen om de prijs te laten stijgen of te laten dalen. Anderhalve week geleden was een scherpe daling van de olieprijzen zichtbaar toen de oliegrootmacht aangaf de OPEC-productie met 8 procent te willen vergroten tot rond de 25,5 miljoen vaten.

Bij nader inzien stelde dit voorstel niet zo veel voor. In Amsterdam, waar de OPEC op 23 mei voor informeel overleg bijeenkwam, werd niets besloten over de productiequota. Bovendien produceert het oliekartel momenteel al veel meer dan het zichzelf officieel toestaat. De vraag is daarvoor simpel te groot uit de hardgroeiende economieën van de Verenigde Staten en vooral China. De ministers van Financiën van de Europese Unie riepen de OPEC vrijdag op een „adequaat productieniveau” in acht te nemen om een verdere stijging van de olieprijs te voorkomen.

Volgens de Indonesische OPEC-voorzitter Purnomo Yusgiantoro, die woensdag in de Libanese hoofdstad Beiroet arriveerde, produceren de elf OPEC-lidstaten momenteel 28 miljoen vaten per dag, dat is 88 procent van haar capaciteit. Dat is inclusief de productie van Irak, dat nog geen quotum toegewezen heeft gekregen. Yusgiantoro gaf aan dat er wat de OPEC betreft nog meer dan 10 procent aan onbenutte productiecapaciteit op de markt gebracht kan worden. Die ruimte is vooral aanwezig bij Saudi-Arabië en in kleinere mate bij de Verenigde Arabische Emiraten. De overige OPEC-leden, zoals Venezuela, Iran en Libië, zitten zo goed als aan hun maximum.

De OPEC, die 35 procent van de wereldproductie voor haar rekening neemt, hanteert een prijsmarge van 22 tot 28 dollar per vat (van 159 liter). Eerder deze week kwam de gemiddelde prijs van olie uit de lidstaten boven de 37 dollar. De notering van Amerikaanse lichte olie, die beter van kwaliteit is, bereikte een recordniveau van 42,45 dollar. Als de prijzen langere tijd zo hoog blijven, legt dat een sterke rem op de groei van de wereldeconomie.