Het kan de nodige moeite kosten om vrij te zijn in de weken waarin je dat graag wilt. Vooral in de zorg is het vaak lastig om de bezetting rond te krijgen. Dit kan soms betekenen dat je geen vrij kunt krijgen in de gevraagde periode. In ondernemingen zoals bouwbedrijven is het geen vraag wanneer je vakantie opneemt.

De werkgever deelt mee in welke weken het bedrijf gesloten is en daaruit kun je afleiden welke weken je vrij bent. Wat zijn precies de regels rondom vakantiedagen?

In Nederland heeft iedere werknemer recht op doorbetaalde vakantie. Dit is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek. Het aantal vakantiedagen bedraagt minimaal vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week.

Dit betekent voor een fulltimer dat hij minimaal twintig vakantiedagen heeft. In veel cao’s zijn meer dagen opgenomen, bijvoorbeeld 25 dagen voor een fulltimer. Vergeleken met een Amerikaanse werknemer, die zo’n tien vakantiedagen heeft, is dat niet slecht.

Het wettelijk uitgangspunt is dat je als werknemer zelf bepaalt wanneer je vrij wilt zijn. Dit betekent dat je aan de werkgever laat weten welke dagen of weken je vakantie wilt opnemen. Je werkgever moet binnen twee weken reageren op de verlofaanvraag. Reageert de werkgever niet binnen twee weken, dan is de vakantie vastgesteld overeenkomstig het verzoek. Reageert de werkgever tijdig, dan kan hij op grond van gewichtige redenen het verzoek afwijzen.

Deze redenen zijn voor discussie vatbaar, maar het moet in ieder geval gaan om een ernstige verstoring van de bedrijfsvoering. Zijn er bijvoorbeeld in een bepaalde periode al veel collega’s vrij, dan is het mogelijk dat je verzoek wordt afgewezen. De werkgever moet de werknemer vervolgens in de gelegenheid stellen om op een ander moment vakantie op te nemen.

Van genoemd uitgangspunt kan worden afgeweken. Dit moet gebeuren door middel van een schriftelijke overeenkomst, bijvoorbeeld een bepaling in de arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement of de cao. De afwijkende bepaling zal in de meeste gevallen inhouden dat de werkgever de vakantieperiode aanwijst.

Is de vakantieaanvraag goedgekeurd, dan kan de voorpret beginnen. Dit betekent echter niet dat er geen kink in de kabel kan komen. Dat gebeurde Laura. Ze had haar vakantie tijdig aangevraagd. Haar man werkt bij de politie en moet zijn vakantie ook goed afstemmen. Half mei hadden ze beiden goedkeuring en werd de vakantie voor eind augustus geboekt. Maar eind juli hoorde Laura van haar leidinggevende dat haar vakantie helaas niet door kon gaan. Haar collega is langdurig ziek en in augustus start een aantal belangrijke projecten waarvoor Laura beslist aanwezig moet zijn.

Mag haar werkgever de toegekende vakantie intrekken? Dit is inderdaad mogelijk wanneer hij daar gewichtige redenen voor heeft. In dat geval moeten overigens de kosten die een werknemer maakt (zoals annuleringskosten), worden vergoed.

Tot slot, vakantiedagen zijn bedoeld om tot rust te komen en de batterij op te laden. Gebruik die dagen dan ook, en zeker de twintig wettelijke dagen. Deze verjaren namelijk snel. Per 1 juli zijn de wettelijke vakantiedagen van 2016 vervallen.

De auteur is juridisch medewerker van de RMU. Reageren? sociaal@refdag.nl