Het Saudische koninkrijk bevindt zich in een weinig benijdenswaardige positie. De nieuwe kroonprins, Mohammed bin Salman, ziet zich gesteld voor enorme regionale uitdagingen.

De Koude Oorlog tussen Iran en Saudi-Arabië is oud nieuws. Maar deze tegenstelling dreigt te ontdooien na het nucleaire akkoord dat het Westen sloot met het sjiitische Iran. Een akkoord dat in de westerse visie het Iraanse nucleaire programma zou vertragen. Vanuit Saudisch perspectief is dit echter een legitimatie van de Iraanse ambities. Bovendien werden als gevolg van dit akkoord voor Iran de financiële sluizen opengezet. Saudi-Arabië zit op dit moment juist krap vanwege de lage olieprijzen.

De nieuwe Saudische kroonprins ziet Iran daarom als vijand nummer één. Hij is bereid om de strijd zelfs naar Iraans grondgebied te verplaatsen.

In het Midden-Oosten tellen echter niet alleen woorden, maar daden. Men zou de strijd tussen Iran en Saudi-Arabië met een schaakspel kunnen vergelijken. In dat geval is de Saudische kroonprins een roekeloze speler. Iran daarentegen speelt bedachtzaam, in afwachting van een schaakmat dat de tegenpartij vastzet.

In het zuidelijke Jemen is reeds zo’n situatie ontstaan. Maart 2015 begon een Saudische militaire coalitie hier de sjiitische Huthirebellen te bestrijden die werden gezien als een Iraanse pion op het schaakbord. Deze Huthi’s zouden volgens diverse berichten door de Iraanse Republikeinse Garde zijn getraind. Toch hadden de Houthi’s altijd een onafhankelijke houding aangenomen jegens Iran. Dat bleek toen ze het Iraanse voorstel om in Jemen een haven te verwerven afwezen.

Iran had aanvankelijk weinig belangstelling voor de oorlog in Jemen omdat Teheran volledig in beslag werd genomen door de Syrische burgeroorlog. Na ruim twee jaar Saudische bombardementen lijken de Huthi’s echter sterker dan ooit. Volgens een Harvardstudie zou de oorlog in Jemen het Saudische koninkrijk 200 miljoen dollar per dag kosten. Toen duidelijk werd dat Saudi-Arabië hier in een uitzichtloze situatie was terechtgekomen, kreeg Iran plotseling interesse.

De publieke opinie begon zich ondertussen tegen het Saudische koninkrijk te keren nu er in Jemen reeds meer dan 300.000 mensen met cholera zijn besmet. Het stelde Teheran in staat om hoog van de toren te blazen over de vermeende Saudische schendingen van de mensenrechten in Jemen. Het was echter het beleid van de nieuwe Saudische kroonprins dat het koninkrijk in deze penibele situatie bracht. Geen wonder dat de kroonprins hiermee in het soennitische kamp voor verdeeldheid zorgde.

Etymologisch bestaat het woord ”schaakmat” uit twee delen waarvan ”schaak” is afgeleid van het Perzische woord ”sjah”. Goed mogelijk dat dit de Iraanse successen zou kunnen verklaren.