In de nacht van vrijdag 4 op zaterdag 5 september 1942 stegen 251 vliegtuigen, waaronder 17 Lancasters, op van bases in Zuidwest-Engeland. Doelwit van het Bomber Command waren de Focke Wulf vliegtuigfabrieken in de Duitse stad Bremen.

De geallieerden kwamen er niet zonder kleerscheuren vanaf: tijdens deze operatie gingen twaalf Britse bommenwerpers verloren. Lancaster R5682 –vertrekbasis was het Engelse vliegveld Syerston– werd boven de Friese Waddeneilanden door Duits afweergeschut op de korrel genomen. De Me 110, een Duitse nachtjager die Leeuwarden als basis had, deed het nog eens dunnetjes over.

Slachtoffers

De vlammen sloegen uit het Britse vliegtuig, en om 2.51 uur stortte het neer, voordat het Duitsland had bereikt en zijn bommenlast boven Bremen had kunnen uitwerpen. In de Alde Feanen (Oude Venen), tussen Warten en Eernewoude, zuidoostelijk van Leeuwarden, boorde het toestel zich in de drassige bodem. Het kwam gedeeltelijk op de vuilstortplaats van de Friese hoofdstad terecht en gedeeltelijk in een smalle waterloop, de Neare Saiter (Nauwe Saiter).

Drie van de zeven bemanningsleden kwamen om. Eén ligt in Warten begraven, één in Eernewoude en de derde is nooit gevonden. De andere vier werden krijgsgevangen gemaakt.

In het uitgestrekte natuurgebied willen de provincie Friesland, de gemeente Leeuwarden en natuurbeschermingsvereniging It Fryske Gea de voormalige stortplaats Ald Dwinger saneren en herinrichten. Daarbij wordt ook de Lancaster weggehaald die 75 jaar geleden werd verzwolgen door de modder.

Staartschutter

Het Aircraft Recovery Team van aannemer Leemans Speciaalwerken uit Vriezenveen start in de eerste week van september met de bergingswerkzaamheden. Het bedrijf voerde vorig jaar een vergelijkbare klus uit. Toen werd een stukje IJsselmeer afgezet en leeggepompt om een geallieerde bommenwerper te kunnen bergen.

De nieuwe operatie duurt zo’n vier weken. Ook het Logistiek Centrum Woensdrecht (LCW) van de Koninklijke Luchtmacht is erbij betrokken. Rond de locatie wordt een damwand geplaatst. Die moet klaar zijn als op 7 augustus de bouwvakvakantie begint. Vanaf 28 augustus wordt het gebied leeggepompt. Het vaarverkeer wordt omgeleid.

Onderzoek heeft uitgewezen dat het vliegtuig waarschijnlijk zo goed als compleet is. De contouren van het wrak diep onder het veen komen nagenoeg overeen met de oorspronkelijke afmetingen van het toestel. Tijdens de berging wordt ook geprobeerd de vermiste Canadese staartschutter, F. J. Cooper, terug te vinden.

Eerbetoon

De locatie wordt tijdens de berging 24 uur per dag beveiligd. Op dinsdag 3 oktober is er om 15.30 uur een ”flypast” (ceremoniële vlucht) boven de bergingslocatie ter nagedachtenis aan de drie omgekomen bemanningsleden. Daaraan neemt onder andere de enige nog vliegende Lancasterbommenwerper van de Royal Air Force (RAF) uit Engeland deel.

De Stichting Missing Airmen Memorial Foundation (SMAMF) uit Leeuwarden verrichtte jarenlang onderzoek en legde contacten met bemanningsleden en nabestaanden. In 2015 werd langs langs It Spoekepaad in Eernewoude een paneel geplaatst waarop wordt verteld hoe de laatste vlucht van de bommenwerper van piloot Peter Joslin verliep.