Er ontstaat een enigszins late rel rond de vrijlating van Arjan Erkel. De medewerker van Artsen zonder Grenzen zat, na ontvoering, twintig maanden vast. In de Russische deelrepubliek Dagestan. Ondanks eerdere berichten die het tegendeel beweren, lijkt er toch sprake geweest te zijn van het betalen van losgeld. In diverse binnen- en buitenlandse kranten dook het bericht op dat er 1 miljoen euro ven eigenaar verwisselde. Het ministerie van Buitenlandse Zaken en de werkgever van Erkel blijken echter diepgaand van mening te verschillen over de vraag wat zij met elkaar hebben afgesproken over terugbetaling. Die onenigheid ligt op straat en haalt de pers.Buitenlandse Zaken zegt Artsen zonder Grenzen een voorschot te hebben gegeven. De organisatie zou zelf niet zo snel het benodigde geld bij elkaar hebben kunnen krijgen. Zij zou mondeling hebben beloofd het terug te betalen. Maar de directeur Zwitserland van Artsen zonder Grenzen, Thomas Linde, zegt -met andere woorden- dat hij destijds een slag om de arm heeft gehouden. Hij zou geen absolute belofte hebben gedaan. En de directeur Nederland, Austen Davis, laat een soortgelijk geluid horen. Het is ronduit onsmakelijk dat een als menselijk drama ervaren gebeurtenis op deze wijze in het nieuws komt. Het schaadt de vreugde over de goede afloop.

Het vragen van losgeld is geen vondst van de laatste tijd. Ooit kostte het veel geld om een vijftiende-eeuwse, Engelse koningin, Margaretha, vrij te kopen. En zoiets gebeurde ook met de gevangengenomen Hollandse graaf Dirk VII. Zo valt er meer te noemen. Het is ook niet de eerste keer dat er problemen groeien rond losgeld. In 1983 slaagden onderwereldfiguren erin om Freddy Heineken te kidnappen. Ook deze affaire kostte losgeld. Naar schatting 35 miljoen gulden. Toen de hoofddaders achter slot en grendel zaten, bleef er 8 miljoen zoek. Het is nooit teruggevonden.

In het geval van Erkel is er iets anders aan de hand. Het losgeld blijkt betaald. Dat is allemaal achter de rug. De ontvangers -wie dat ook zijn- wrijven zich in de handen. Zij genieten waarschijnlijk al lang van de buit. Maar het moet een buitengewoon onprettige ervaring voor Erkel zijn dat de Nederlandse overheid en zijn eigen werkgever nu achteraf over zijn hoofd heen ruzie maken. Het elkaar de rekening toeschuiven wekt gemakkelijk de indruk dat geen van beide partijen de vrijheid van Arjan een hoge prijs waard acht. Dat is een zuur idee.

De onenigheid vormt een signaal. Het onderstreept de noodzaak om altijd zorgvuldig te handelen en afspraken vast te leggen. De bijbelschrijver Jakobus had 2000 jaar geleden zijn „uw ja, zij ja, en het neen, neen” nooit als vermaning opgeschreven indien hij daar geen aanleiding toe had gezien. Ook toen waren er mensen die hun afspraken vergaten of er een loopje mee namen. De situatie in de wereld is nog niet beter dan toen. De mens is geneigd tot alle kwaad.

Natuurlijk is zorgvuldigheid bij kwesties rond losgeld doorgaans moeilijk. De onderhandelingen spelen zich meestal af in een sfeer van stress. De een meent dan soms nog beter te weten welke besluiten nodig zijn dan de ander. Ineens doet deze of gene zich voor als groot strateeg. Via de nu aan de orde zijnde affaire blijkt dat voor het oplossen ervan mensen nodig zijn met het vermogen het hoofd koel te houden, verantwoordelijkheid te nemen, maar deze ook vast te leggen. Juist als er grote bedragen mee gemoeid zijn.

De pers heeft in deze kwestie een onthullende rol gespeeld. Het lijkt erop dat de Franse krant Le Monde als een van de eerste het nieuws heeft gepubliceerd. Is het dagblad daarmee een boosdoener? Neen. Want organisaties dienen de dingen die nu gebeuren te voorkomen. Dan komen ze ook niet openbaar. In die zin vormt de rel rond het losgeld een les.