De Universiteit Utrecht organiseert de Summerschool Junior. Het doel: kinderen enthousiasmeren voor wetenschap. Soms gaat het om een college dat eerstejaarsstudenten ook krijgen, al is het niveau natuurlijk wat aangepast. De kinderen die meedoen, zitten in de bovenbouw van de basisschool of in de eerste twee klassen van het voortgezet onderwijs. Deze ochtend staat diergeneeskunde op het programma van de basisschoolleerlingen. Niet in een collegezaal, maar echt op een boerderij.

In een schuur van boerderij Tolakker van de Universiteit Utrecht voeren 27 kinderen in groepjes diverse proeven uit. Op de tafels staan bekertjes met melk, biest en mastitismelk, melk van een koe met een uierontsteking. De kinderen gaan ontdekken wat er in welke beker zit. Met een pipetje zuigen ze wat vloeistof op, om vervolgens in een petrischaaltje verder te onderzoeken.

Een jongen bedenkt hardop dat de dikke, gelige vloeistof wel biest zal zijn, „want daar zit veel vet in.” Gewone melk herkennen de kinderen wel. Dan moet de dunnige vloeistof van de zieke koe zijn, redeneren ze. Een proefje met een paarse contrastvloeistof laat zien dat hun idee klopt.

Studenten diergeneeskunde leggen de theorie erachter meteen op een begrijpelijke manier uit. Een jongen vraagt zich af of biestmelk ook te drinken is, iemand anders zou ook nog wel graag het verschil tussen gewone melk en karnemelk horen.

Nieuwsgierig

Niet alleen hoogbegaafde kinderen doen mee aan de summerschool, maar alle kinderen die nieuwsgierig zijn en graag nieuwe dingen leren, zijn er welkom. Ze betalen voor deelname. Door sponsoring van een bedrijf kunnen dit jaar voor het eerst ook vijftig kinderen meedoen van ouders die hier zelf het geld niet voor hebben.

De organisatie benaderde actief verschillende scholen en wijkteams in de regio, om deze kinderen te bereiken. De meeste deelnemers komen uit de provincie Utrecht. Maar er zijn er ook uit België en Amerika. De enige voorwaarde is dat een kind Nederlands kan spreken, aldus Maaike Borgers (26), die in april afstudeerde als docent biologie en de summerschool samen met drie andere studenten organiseert.

Het idee voor de summerschool komt overgewaaid uit Canada. „Een studente had het daar gezien en was er direct zo enthousiast over dat ze het hier ook heeft opgezet. Heel kleinschalig, er waren toen ongeveer dertig kinderen. Maar het is explosief gegroeid. Nu zijn er 500 kinderen, verdeeld over allerlei groepen.”

Een van de deelnemers is Polle van den Nouwland (11) uit Bilthoven. „Mijn moeder hoorde dat iemand van onze school vorig jaar had meegedaan en vond het ook wel wat voor mij. Ik twijfelde eerst even omdat het natuurlijk wel in de vakantie is, maar inmiddels weet ik wel dat het superleuk is”, vertelt hij. „We zijn veel met de natuur bezig, dat vind ik interessant. Ook gingen we naar het universiteitsmuseum. Daar leerden we hoe je stapje voor stapje een hoofd van klei kunt omvormen tot een vissenkop. We maakten er een filmpje in slow motion van. Onderzoek doen van ons eigen DNA vond ik erg leuk, misschien ga ik dat later studeren.”

Vinger opsteken

Alle lessen worden gegeven door studenten van de desbetreffende studies. Ze proberen te voorkomen dat er een schoolse sfeer ontstaat, juist omdat de kinderen ook vakantie hebben. „De kinderen moeten wel een vinger opsteken als ze iets willen vragen, maar dat is eigenlijk het enige”, aldus Maaike Borgers. Er is veel meer praktijk dan theorie en de middagpauzes zijn lang.

Begeleiders Julia van Eupen (22) en Friederike van Oeveren (20), die allebei diergeneeskunde studeren, vinden de Summerschool Junior voor zichzelf ook verrijkend. Van Eupen: „Je bent normaal gesproken veel bezig met de studie zelf. Nu breng je de stof weer over op anderen. Ik doe het dit jaar voor het eerst en vind het mooi om te merken dat kinderen het leuk vinden om zowel laboratoriumonderzoek te doen als de beesten zelf te observeren.”

Van Oeveren: „Ik heb nooit eerder voor een klas gestaan en met mijn studie ga ik die richting ook niet op; het is een mooie uitdaging. Het kost wel mij veel voorbereidingstijd, juist omdat het zo anders is dan wat ik normaal doe.”

Anamnese

Het doel van de universiteit met de summerschool is vooral om kinderen te laten ontdekken hoe wetenschap wordt bedreven, vertelt Maaike Borgers. „Alfa- en bètavakken wisselen elkaar af. Concreet leren kinderen bijvoorbeeld hoe je eerlijk onderzoek doet, dat je bijvoorbeeld maar één factor tegelijk kunt veranderen om een betrouwbaar beeld te krijgen.”

Casper Weel (10) uit Ede is vooral geïnteresseerd in biomimicry, biologisch geïnspireerde technologie, vertelt hij. „Daar is mijn moeder ook elke dag mee bezig. Zelf wil ik later graag biologie gaan studeren.”

Hij is erg blij dat zijn ouders hem opgaven voor de summerschool. „Anders zou ik naar de buitenschoolse opvang moeten, omdat mijn ouders precies deze week nog geen vakantie hebben. Daar ben ik de oudste en vind ik het heel saai, hier leer ik van alles. Ik heb thuis een notitieboekje en aan het eind van elke dag schrijf ik daarin wat ik wil onthouden. Vandaag heb ik veel geleerd over de boerderij: hoe je kunt zien of een dier ziek of gezond is. En dat je als dierenarts altijd een anamnese vaststelt als je bij een boer met een ziek dier komt.”

Tijd voor zomercursus en Bijbelweek

Voor basisschoolleerlingen zijn er steeds meer initiatieven om hen juist in de zomervakantie nieuwe kennis te laten opdoen. Sommige worden aangeboden door de school zelf, andere door (vrijwilligers)organisaties. In Haarlem kunnen kinderen met een taalachterstand via de ZomerSchool Haarlem speciale lessen krijgen in de zomervakantie.

Behalve voor kinderen met een achterstand bestaan er ook cursussen die juist gericht zijn op kinderen die op een bepaald vlak wel een extra uitdaging kunnen gebruiken. Zo kunnen kinderen Engels leren via het Summer Camp Engels voor Bengels. Ook bestaat er een cursus Plezier op School, waarmee kinderen die na de zomer naar de middelbare school gaan hun zelfvertrouwen kunnen trainen.

De vakantieperiode is voor andere kinderen een mooi moment om een muziekcursus te volgen, te sporten of via een (christelijk) vakantiekamp andere kinderen te leren kennen. Daarnaast organiseren diverse kerken vanouds in de zomerperiode vakantiebijbelweken, om rand- en buitenkerkelijke kinderen in aanraking te brengen met het Evangelie.