Grondwet bewust uitgehold
Artikel 23 van de Grondwet is bij staatssecretaris Dekker (Onderwijs) in goede handen. Zegt hij zelf. De onderwijsvrijheid ligt hem na aan zijn hart. „Daar ben ik erg voor, die heeft ons ongelooflijk veel gebracht.” Van het ter discussie stellen van artikel 23, zoals dinsdag in de Eerste Kamer geopperd door SP, GroenLinks en D66, wil hij dan ook niets weten. Maar ondertussen.
Ondertussen holt hij willens en wetens de Grondwet uit. Met steun van een meerderheid in de Staten-Generaal. Dekker slaagde er namelijk dinsdag in om de Wet vereenvoudiging samenwerkingsschool door de Senaat te loodsen. Die wet maakt het makkelijker om fusiescholen op te richten waarin zowel openbaar als bijzonder onderwijs wordt aangeboden.
De Raad van State heeft tot tweemaal toe gesteld dat die wet in strijd is met de Grondwet. Die gaat namelijk uit van een heldere scheiding tussen openbaar en bijzonder onderwijs. De samenwerkingsschool is een oneigenlijke mengvorm en de wet maakt die vorm zó makkelijk dat geen sprake meer is van een uitzonderingssituatie. Daarnaast krijgt de overheid –die moet zorgen voor neutraal, openbaar onderwijs– via de samenwerkingsschool straks de taak om bijzonder onderwijs aan te bieden. „De kwadratuur van een cirkel”, noemde CU-senator Kuiper dat dinsdag.
Dekker is zich terdege bewust van de bezwaren van de Raad van State. Hij weet ook dat onderwijsinstanties en rechtsgeleerden de visie van de raad delen. Tijdens het debat, afgelopen dinsdag in de Senaat, werd hem dat bovendien een en andermaal door CDA, SGP, CU en GroenLinks onder de aandacht gebracht.
Toch zette hij door. Waarom? Om de positie van het openbaar onderwijs te versterken ten opzichte van het bijzonder onderwijs. Om de greep van de overheid op het bijzonder onderwijs via de samenwerkingsschool uit te breiden.
Dat Dekker ondanks zijn mooie woorden over onderwijsvrijheid bewust de grenzen van artikel 23 opzoekt, heeft hij eerder laten zien met zijn wetsvoorstel ”Meer ruimte voor nieuwe scholen”. In de oorspronkelijke versie bedreigde dat voorstel het voortbestaan van veel bijzondere scholen.
De staatssecretaris deed deze week overigens of zijn neus bloedde. Hoezo zou zijn wet in strijd zijn met de Grondwet? Klopt niets van, meent hij. Het is maar net hoe je de Grondwet interpreteert. Kijk je strikt naar wat de grondwetgever ooit heeft bedoeld toen hij de tekst schreef, of kijk je breder naar het maatschappelijke doel dat met de grondwetbepalingen wordt beoogd? Dekker kiest die laatste variant.
CDA-senator De Vries-Leggedoor waarschuwde dinsdag terecht voor zo’n vrije interpretatie van de Grondwet. Die kan namelijk wel eens een gevaarlijke precedentwerking hebben naar de toekomst. Nu gaat het over de ruimte die artikel 23 biedt, maar wat als bijvoorbeeld artikel 6 (vrijheid van godsdienst) straks op een steeds libertijnsere manier wordt uitgelegd?
Opzienbarend is dat kennelijk niet langer op de Eerste Kamer kan worden gerekend als hoeder van de Grondwet. Die stemde er dinsdag bewust mee in dat Dekker die wet uitholt. Ook dat belooft niet veel goeds voor de toekomst.