Volgens Gedeputeerde Staten produceert de Brabantse landbouw zo veel stikstof dat andere economische sectoren in de knel komen. Door de veehouderij te dwingen de uitstoot versneld terug te dringen, krijgt bijvoorbeeld de industrie meer ruimte voor uitbreiding.

Waarom is stikstof een probleem?

De veehouderij, maar ook de industrie en het wegverkeer, produceert stikstof. Bij veestallen is ammoniak, dat vrijkomt uit mest, de bron. Stikstof dat neerslaat op kwetsbare natuurgebieden tast de biodiversiteit aan. De overheid heeft enkele jaren geleden de programmatische aanpak stikstof (PAS) ingevoerd. Dit is een aanvulling op de Natuurbeschermingswet, die tot doel heeft de neerslag van stikstof stapsgewijs fors te verminderen.

Welke maatregelen kunnen boeren nemen?

Melkveehouders brengen voorzieningen in de stalvloer aan die ervoor zorgen dat ammoniak minder gemakkelijk vervluchtigt. Varkens- en kippenboeren op hun beurt kunnen luchtwassers installeren. Die filteren de ammoniak en ook het fijnstof uit de stallucht. Afspraak in de PAS was dat de Nederlandse veehouderij grofweg de helft van de vermindering van de stikstofemissie mag benutten voor bedrijfsontwikkeling, wat betekent voor de uitbreiding van stallen.

Probleem opgelost dus?

Nee, want zulke ingrepen vergen forse investeringen. Het gaat al snel om honderdduizenden euro’s. Boeren willen zo’n ingreep het liefst combineren met bijvoorbeeld een geplande renovatie van hun stal. Om de investering terug te verdienen, zullen ze bovendien hun bedrijf willen uitbreiden. Veel (gezins)bedrijven vrezen dat ze dit financieel niet kunnen dragen en dat aanscherping van het beleid alleen maar de komst van megastallen in de hand werkt.

Wat wil Noord-Brabant?

Het provinciebestuur wil dat alle stallen in de provincie al in 2022 –en deels zelfs al in 2020– zijn aangepast, in plaats van in 2028, zoals eerder de afspraak luidde met boerenorganisatie ZLTO. Bovendien wil de provincie extra stikstof van de veehouderij afsnoepen.

Gaan er boerenbedrijven op de fles?

Dat is wel zeker. Volgens de Brabantse gedeputeerde Van den Hout zullen 600 tot 700 veehouders vervroegd hun bedrijf beëindigen. Hij zet dat in de media af tegen „meer dan 10.000 agrarische bedrijven” die de provincie telt, maar daarbij veegt hij de totale land- en tuinbouw op één hoop.

Volgens statistiekbureau CBS telt de provincie ongeveer 2100 intensieve-veehouderijbedrijven. Rabobankdirecteur Ruud Huirne zegt in vakblad Boerderij dat de economische schade van de Brabantse plannen in de „vele honderden miljoen euro’s” zal lopen.