Fel schittert de mediterrane zon op het oppervlak van het Ledromeer. Het water is helder als glas. En dus zijn er vanaf de oever tientallen palen te zien die uit de bodem omhoog steken.

Hoger dan het wateroppervlak komen ze niet. Want daar zijn ze door de combinatie van vocht en zuurstof allang weggerot. Maar onder water zijn de resten van de paalwoningen –voornamelijk uit de bronstijd, zo’n 4000 jaar geleden– verbazend goed intact gebleven.

Verspreid over een aantal alpenlanden bevinden zich de resten van in totaal 111 prehistorische nederzettingen die op palen waren gebouwd. Stuk voor stuk zijn ze te vinden in of bij waterrijk gebied.

De palen in het Ledromeer doen vermoeden dat de huizen in het meer werden gebouwd. Niets is echter minder waar. De bevolking bouwde de woningen in het drassige land rond het water. Maar wel op palen, zodat ze tegen eventuele overstromingen waren beschermd. Sommige historici menen dat deze constructie ook was bedoeld om wilde dieren buiten de deur te houden.

In 2012 verklaarde Unesco de nederzettingen tot werelderfgoed. Volgens de VN-cultuurorganisatie vormen de paaldorpen een uitzonderlijk goed bewaard overblijfsel uit de prehistorie en dienen ze als een van de belangrijkste bronnen voor het bestuderen van de agrarische samenlevingen uit die tijd.

Van de 111 paaldorpen liggen er negentien in Italië. In het Gardameer zijn meer dan dertig verschillende nederzettingen aangetroffen.

Inmiddels worden de vondsten beschermd. Maar dat was in het verleden niet of nauwelijks het geval. „Veel Italianen vonden het maar wat interessant om een stukje prehistorie in huis te halen. En dus werden er nogal wat palen gesloopt”, vertelt gids Stefania Oradini. „Eenmaal boven water vergaat het hout echter veel sneller, dus de houdbaarheid is beperkt.”

Bij het Ledromeer is een museum waarin het verhaal van de paalwoningen wordt verteld. Gevonden gebruiksvoorwerpen worden er tentoongesteld. Buiten het museum is een aantal paalwoningen gereconstrueerd.

Dankzij de vondst van restanten van huis- en wilde dieren en etensresten in de kannen en kruiken, konden onderzoekers de eetgewoonten van de toenmalige bewoners reconstrueren. Er is ook een gevarieerde collectie aan bronzen objecten gevonden: bijlen, dolken met driehoekige bladen, naalden en kronen of diademen die als sieraden voor op het hoofd werden gebruikt.

Buiten het museum zet de zon haar tocht aan het mediterrane zwerk voort. De stralen werpen licht op 4000 jaar geschiedenis in het blauwgroene water van het Lago di Ledro. Prehistorie in palen gevangen.