Het bouwgrondtekort dreigt voorlopig bijna uitsluitend in grote steden, terwijl het vaak kleinere gemeenten of gemeenten in de regio waren die actief grond exploiteerden. Daarnaast is twee derde van de grond die gemeenten bezitten bestemd voor bedrijventerreinen. Dat kan niet zomaar ingezet worden voor woningbouw.

Bestuursvoorzitters van drie grote Nederlandse bouwbedrijven zeiden donderdag in Het Financieele Dagblad dat er zorgen zijn over een tekort aan bouwgrond. De benodigde 80.000 nieuwe woningen per jaar in de grote steden kunnen daardoor niet worden gebouwd, terwijl er al een achterstand is opgelopen.

Miljoen huizen

Volgens de Vereniging van Nederlandse Projectontwikkeling Maatschappijen Neprom kan tot 2040 nog geen derde van het gewenste aantal woningen in steden worden gebouwd. De bedoeling is dat er een miljoen huizen verrijzen, maar zelfs onder de gunstigste omstandigheden worden dat er hooguit 314.000, denkt Neprom.

Dat lijkt dus op goed nieuws voor gemeenten als Apeldoorn en Heerenveen, die in het verleden zo veel grond aankochten dat ze door de crisis in grote financiële problemen kwamen. Een tekort aan bouwgrond drijft de prijs op. „In mijn ogen niet waar”, zegt Frank ten Have, partner bij Deloitte Real Estate en deskundig op het gebied van grondontwikkeling. „Er dreigt een bouwgrondtekort in bepaalde gebieden, die lang niet overeenstemmen met plaatsen waar veel grond is aangekocht. Veel gemeenten met grondvoorraad liggen in een krimpregio of een gebied dat krimpregio dreigt te worden. Het is wel wat anders of je veel grond bezit in hartje Amsterdam of in Vlissingen of Delfzijl.”

In Nederland staat nog voor 8 miljard euro uit aan grondposities, aldus Ten Have. „Het duurt nog wel even voor al die grond is volgebouwd. Nog afgezien van het feit dat het grotendeels om buitenstedelijke grond gaat, terwijl er juist binnenstedelijk een tekort dreigt te ontstaan.”

Duurder

Daar komt nog bij, zegt de deskundige, dat de grond niet automatisch meer opbrengt bij krapte. „De waarde van de bouwgrond is afhankelijk van de opbrengst van het vastgoed dat erop wordt gebouwd minus de bouwkosten. De bouwsector trekt weer aan, wat op zich goed nieuws is voor de economie. Maar dat maakt het bouwen van een huis ook duurder. Een gemeente verdient aan een kavel daardoor niet veel meer. Bovendien drijft het tekort aan bouwgrond de prijs niet op. De prijs van nieuwbouwwoningen volgt de prijsontwikkeling van de bestaande voorraad.”

Projectontwikkelaars en bouwers dringen er bij gemeenten en provincies op aan om de aanvraag voor nieuwe bouwprojecten minder ‘stroperig’ te laten verlopen. „Het gevoel van urgentie ontbreekt”, klaagt de Neprom. „Door inkrimping bij gemeenten zijn er te weinig ambtenaren en die hebben alleen aandacht voor binnenstedelijke projecten. Terwijl we in buitengebieden veel makkelijker sneller kunnen bouwen.”