Met een nieuwe resolutie over Irak pogen de VS en Groot-Brittannië een breder draagvlak te creëren voor hun Irak-beleid. De Verenigde Naties zouden een leidende rol op zich moeten nemen bij het overgangsproces en het gezag in Irak wordt geleidelijk aan overgedragen aan de Irakezen.De tijd is voorbij dat Amerika dacht het karwei in Irak zelf te kunnen klaren. In militair opzicht was dat inderdaad niet zo’n punt. Maar na de overwinning op het leger van Saddam bleek het moeilijkste nog te komen. Noch de dood van diens zonen, noch de arrestatie van Saddam Hussein zelf heeft daar verandering in gebracht.

Bij het begin van de militaire acties in Irak werd al duidelijk dat de Irakezen de geallieerde troepen niet massaal als bevrijders verwelkomden. Daarvoor was, ondanks alles wat Saddam misdaan had, de aversie tegen het Westen te groot.

Sindsdien is de veiligheidssituatie in Irak verslechterd. Bovendien is doordat de massavernietigingswapens niet gevonden werden en vervolgens bleek dat Amerikaanse soldaten grote aantallen Iraakse gevangenen mishandelden en vernederden, de morele positie van Amerika ernstig verzwakt.

Minder dan de helft van de Amerikanen heeft thans vertrouwen in het Irak-beleid van president Bush. Dat zou voor hem nog niet zo’n groot probleem zijn, als niet dit najaar de presidentsverkiezingen aan de orde waren. Bush loopt steeds meer kans om, net als zijn vader, na één termijn naar huis gestuurd te worden.

Tot dusver heeft zich in Irak nog geen breed gedragen democratisch alternatief voor het oude bewind opgeworpen. Geen wonder. Wie bereid is met de Amerikanen mee te werken, stelt z’n leven in de waagschaal. Al twee leden van de Iraakse regeringsraad lieten bij aanslagen het leven.

Los daarvan is Irak verdeeld in verschillende etnische en religieuze groepen die elkaar veeleer als gevaarlijke tegenstanders zien, dan als leden van eenzelfde volksgemeenschap. Irak is (net als zo veel ex-koloniale gebieden in Afrika) een volstrekt kunstmatige staat, door de Britten ontworpen na de Turkse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog.

Dat alles zou voor Amerika reden te over moeten zijn om voortaan nog eens extra na te denken voor men aan nieuwe militaire operaties begint. Het omverwerpen van een gevaarlijk en verwerpelijk bewind is het moeilijkste niet, het is een veel moeizamer proces om vervolgens een beter alternatief tot stand te brengen.

Als de ingediende resolutie, eventueel na wat wijzigingen, door de Veiligheidsraad wordt aangenomen, is dat ook van betekenis voor de Nederlandse politiek. Het wordt dan voor het kabinet-Balkenende makkelijker een positief besluit te nemen over de voortzetting van de aanwezigheid van Nederlandse troepen in Irak.

D66 kan zonder veel gezichtsverlies bijdraaien. De VN-resolutie geeft daartoe een aantal handvatten. Op die manier voorkomen we een kabinetscrisis. Terecht heeft premier Balkenende de mogelijkheid uitgesloten dat de D66-ministers kunnen laten aantekenen dat zij zich distantiëren van het kabinetsbesluit over de Nederlandse militaire inzet in Irak. Je zit in het kabinet of niet.