Wat is een ding? Volgens Van Dale „een voorwerp of een zaak; een gebeurtenis of een waarderende aanduiding voor een persoon.” Wat een pienter ding, bijvoorbeeld. Het internet der dingen is behoorlijk pienter, maar het gaat hier vooral over de eerste betekenis: een voorwerp. Welke soort voorwerpen? Alle.

Computerchips zijn tegenwoordig namelijk zo klein dat ze in vrijwel alles passen. In automatische transportkarren bijvoorbeeld, zodat het eten van de ziekenhuispatiënt automatisch van de keuken in de kelder naar de achtste verdieping wordt gebracht. De karretjes nemen zelfstandig de lift. Dat scheelt een hoop gesjouw.

En in het bedlinnen, zodat alles na het wassen netjes terugbezorgd wordt op de juiste afdeling. In stickers op medicijnen, zodat de verpleegkundige alleen die medicijnen uit de kast haalt die ook werkelijk voor die bepaalde patiënt bedoeld zijn. Dat voorkomt ongewenste verwisselingen.

En in bloeddrukmeters, zodat je die digitaal kunt aflezen en je in één oogopslag op het scherm van je telefoon kunt zien waar zich de dichtstbijzijnde bevindt. In de pacemaker die in je lichaam wordt geïmplanteerd, zodat je op afstand kunt nagaan of er iets fout dreigt te gaan.

Maar ook in de babyfoon thuis, zodat je op afstand tegen je baby kunt praten of een muziekje kunt afspelen. En in je thermostaat en je koffieapparaat, zodat je op een koude ochtend een warme keuken binnenstapt en je koffie al heerlijk geurt.

Toen er onlangs computersystemen van ziekenhuizen werden gehackt, leverde dat wereldwijd terecht grote onrust op. Door nalatigheid bij het uitvoeren van updates was het voor criminelen mogelijk in te breken, een nieuw slot op de deur te zetten en de nieuwe sleutel pas te leveren als er flink betaald werd.

In dit geval werden systeemkasten met een monitor waar je achter zit gehackt. Maar wat te denken van de crimineel die toegang krijgt tot je babyfoon? En je kind blootstelt aan lawaai uit Leeuwarden in plaats van lieflijke tonen uit Leipzig?

Nog serieuzer wordt het als iemand het bedlinnen en de etenskarretjes hackt. En de patiënt opeens een boterham met pindakaas krijgt voorgeschoteld, terwijl hij daar allergisch voor is. Of erger.

En wat te denken van ongewenste toegang tot je pacemaker, waarmee lieden met boze bedoelingen de controle over je hart kunnen overnemen? Onrealistisch of bange toekomstdromen? Al in 2013 bleek dat terroristen mogelijk toegang konden krijgen tot de pacemaker van de Amerikaanse vicepresident, Dick Cheney. Toen werden er extra veiligheidsmaatregelen genomen.

Wat doe je als ziekenhuisdirecteur wanneer je een anonieme brief krijgt met dergelijke dreigingen, indien je niet binnen 24 uur 100.000 euro via een niet te traceren internetbetaling overmaakt?

Singapore heeft de ambitie om een volledig ‘smart’ land te worden. Met bijvoorbeeld videoconsultaties zijn we daar in mijn ziekenhuis nauw bij betrokken. De digitalisering gaat hier ver en is in vele opzichten een voorbeeld voor de rest van de wereld. De Amerikaanse nieuwszender CNBC en de Engelse BBC brachten onlangs enkele van de initiatieven in beeld. En premier Rutte was recent met een delegatie op bezoek om te vernemen hoe dat in zijn werk gaat.

Digitale veiligheid en het voorkomen van ongewenste indringers was daarbij een van de meest benadrukte elementen. Hier in het ziekenhuis klagen we weleens over de striktheid van it. Het lijkt wel of overal nee tegen wordt gezegd. Handige programma’s als Dropbox, Skype en Gmail kunnen in ziekenhuizen niet gebruikt worden. En overheidsfunctionarissen wordt binnenkort de toegang tot open internet ontzegd. Het lijkt wel of er niets mag.

De cyberaanvallen van 12 mei, waarbij Singapore niet getroffen werd, vestigden echter opnieuw de aandacht op het grote belang van digitale hygiëne. Ze moesten hier wel wat besmuikt lachen om het Engelse ziekenhuissysteem waar ‘vergeten’ was bepaalde updates uit te voeren. Zoals men zich wel vaker verbaast over sommige naïviteit in het Westen.

Het internet der dingen geeft veel mogelijkheden. Teruggaan naar een computerloos, papieren tijdperk is geen oplossing. Want ook daar ging vaak het nodige mis. Denk bijvoorbeeld aan het ontbreken van up-to-date informatie op het moment dat een patiënt gezien werd. Digitale hygiëne in de gezondheidszorg is vandaag echter minstens zo belangrijk als je handen wassen.

Dr. Dirk de Korne is als adjunct-directeur en universitair docent betrokken bij een academisch ziekenhuis in Singapore. Reageren? rubriekforum@refdag.nl