Direct vanaf de weg die dwars door Avebury loopt zijn ze al te zien: de enorme steenzuilen die rondom het dorp staan opgesteld. Verkeer raast midden door de cirkel, die overigens enkele kilometers in omtrek is. Een beetje meer eerbied voor de historie zou niet misstaan.

Toch was het met die eerbied juist in vroeger jaren minder goed gesteld. De restanten van de steencirkel in Avebury, een prehistorisch monument van naar schatting zo’n 4500 jaar oud, werden tot in de 19e eeuw gebruikt als bouwmateriaal voor huizen. Nog steeds staan in het dorpje pittoreske woningen die zijn opgetrokken uit de restanten van de duizenden jaren oude steencirkel.

Desalniettemin zijn de contouren van wat ooit een heidens religieus centrum moet zijn geweest anno 2004 weer duidelijk waarneembaar. Dat dankt Avebury aan Alexander Keiler, de man die in de jaren ’30 in het bezit kwam van de grond rondom het dorp. Keiler begon een minutieus onderzoek naar de geschiedenis van de steencirkels. Niet alleen werd de locatie van alle stenen getraceerd, ook zette Keiler met behulp van tientallen helpers en zwaar materieel een aantal stenen weer op de oorspronkelijke plaats terug. Waar geen steen meer voorhanden was, werd met een betonnen paaltje de plaats gemarkeerd waar de tienduizenden kilo’s zware gevaarten gestaan hadden.

Door de herplaatsing van de stenen deed Keiler af en toe bijzondere vondsten. Zoals de restanten van een man, compleet met scharen, kammen en scheergerei, onder een enorme steen. Tot op de dag van vandaag staat deze steen daarom bekend als ”Barber’s stone”. Daarnaast bracht Keiler, mede op basis van eerder onderzoek, alle prehistorische resten in de omgeving van Avebury in kaart. Zo is er niet alleen de enorme steencirkel te vinden, maar ook een graftombe, de zogenaamde West Kennet Avenue, die leidt van de zuidelijke toegang tot het dorp Avebury naar de 2 kilometer verderop gelegen Sanctuary, een ’heilige’ heuvel uit de prehistorie. De heuvel, waarvan de resten vrijwel geheel ontbreken, moet bestaan hebben uit een kleinere steencirkel met een diameter van enkele tientallen meters. Met gekleurde betonblokken is aangegeven waar de stenen gestaan moeten hebben.

Avebury en omgeving zijn vandaag de dag bezit van The National Trust, een organisatie die Engelands erfgoed beheert. Midden in de steencirkel, in het hart van het dorpje Avebury, bevindt zich een bezoekerscentrum met informatie over de geschiedenis van de steencirkel en Alexander Keiler. Het dorp ligt op zo’n twee uur rijden met de auto van Londen. In totaal beslaan de prehistorische resten van Avebury enkele tientallen vierkante kilometers. Een flinke wandeltocht is de beste garantie dat je alles ziet. Maar wie zich minder wil inspannen kan ook per auto prima overal komen.

Eén in het oog springend deel van de prehistorische resten is niet toegankelijk voor het publiek. Om Silbury Hill, een kunstmatige heuvel aan de zuidzijde van Avebury, staat al decennialang een groot hek. Als een piramide priemt de heuvel uit het landschap. Sinds het einde van de jaren ’60 is beklimming niet meer toegestaan. Daarmee wordt de unieke flora beschermd die een plekje heeft gevonden op en om de heuvel. Onderzoekers namen de heuvel sinds 1776 diverse malen onder de loep. Nog steeds is echter onduidelijk wat de functie van de heuvel is geweest. Wel is uitgezocht dat de heuvel in drie fases is opgetrokken en uiteindelijk een hoogte van zo’n 40 meter bereikt moet hebben. Of het geheim van de totstandkoming van de heuvel ooit ontrafeld zal wordt, blijft echter de vraag.

Voor meer informatie: VisitBritain, 020-6890002, www.visitbritain.nl.