Welke verwachtingen hebben ouders en school van elkaar? Is opvoeding vooral een taak van ouders? Is voor ouders duidelijk wat de school verwacht in de begeleiding van het leren thuis? Dat zijn vragen waar het om gaat bij de samenwerking tussen ouders en scholen.

Het is belangrijk dat scholen het initiatief nemen voor het ontwerpen van een gezamenlijk gedragen visie die ingaat op bovenstaande vragen. Daarbij moeten kerk en samenleving niet vergeten worden.

Gemeenschap

Ouders, kerk en school vormen samen een gemeenschap. Ouders hebben als lid van de gemeente de opdracht om hun kinderen in de leer van de Bijbel te onderwijzen. Ze beloven dit bij de doop. In de Bijbel staat duidelijk dat juist de ouders aangesproken worden op de opvoeding (Deuteronomium 6; Efeze 6). Ouders die hun kinderen naar een reformatorische school of protestants-christelijke school sturen, geven de school daarmee medeverantwoordelijkheid. Daarmee vormen kerk, ouders en school een opvoedingsgemeenschap. Leraren moeten bereid zijn om mede verantwoordelijkheid te dragen voor de betreffende gemeenschap.

Vaak worden ouders gezien als klanten van de school of als gelijkwaardige partners. Maar het beeld van ouders en school als één (christelijke) gemeenschap is sterker. Voor de gemeenschap in Bijbelse zin wordt het beeld van een lichaam gebruikt. De leden van het lichaam kunnen niet zonder elkaar. Ouders en school hebben elk hun eigen ervaring en deskundigheid.

Ouders blijven de eerstverantwoordelijken. Ze zijn daarom verplicht om contact te zoeken met leraren, zowel wat betreft de opvoeding als wat betreft het leren. Andersom kunnen scholen ouders helpen vanuit hun pedagogische en didactische professionaliteit. Ook heeft de kerk haar verantwoordelijkheid rond de godsdienstige opvoeding van de kinderen.

Om deze opvoeding samen ter hand te nemen, komt het wel aan op regelmatig persoonlijk contact. Dat is er nog veel te weinig.

Gesprek

Persoonlijk contact begint al bij de start van het jaar met een start- of luistergesprek met ouders. Op veel scholen vindt het eerste persoonlijke contact tussen leerkracht en ouders pas plaats in het tienminutengesprek na de herfstvakantie. Dat is niet bevorderlijk voor de band met ouders. Ouders zullen minder geneigd zijn zich medeverantwoordelijk te voelen voor wat op school gebeurt.

Als leerkracht kun je bovendien informatie over het kind missen. Het is begrijpelijk dat je het druk hebt aan het begin van het jaar. Je wilt alles eerst op orde hebben. Laat het contact met ouders echter ook horen bij de dingen die je het eerst op orde wilt hebben. Zorg voor regelmatig persoonlijk contact in het vervolg van het schooljaar.

Veelal gaat het in de contacten over leren en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Is de godsdienstige opvoeding ook regelmatig onderwerp van gesprek?

Een band die je opbouwt met ouders vanaf het begin van het jaar helpt als er zorgen komen rond een kind. Ouders maken dan makkelijker de stap om de zorgen met jou te bespreken. Ze zullen je ook minder snel vanuit een kritische houding afvallen.

Ouders zijn op een bijzondere manier emotioneel verbonden aan jouw leerling. Ze kunnen zich daarom snel geraakt voelen. Het is voor ouders vaak lastig om te accepteren dat er iets aan de hand is met hun kind. Juist dan komt het aan op onderkenning van de emotionele betrokkenheid. In de gesprekken is dan luisteren, doorvragen en meeleven onmisbaar.

We weten uit onderzoek dat ouders in het algemeen kritischer zijn geworden. Een kritische ouder is echter altijd een betrokken ouder. Ouders gaan wel een grens over als ze zich bemoeien met de manier van lesgeven. Een leerkracht geeft in principe goed en zo passend mogelijk onderwijs en heeft daarin een eigen verantwoordelijkheid naar de overheid toe.

Overigens heeft een leraar ook zo zijn gevoelens. Ouders mogen er best op letten dat ze een leraar ook waardering geven.

Bidden en bouwen

Een reformatorische of protestants-christelijke school vormt samen met kerk en ouders een gemeenschap, waarin kinderen worden opgevoed met het oog op de uitbreiding van het Koninkrijk van God. Er zijn in onze tijd veel belemmeringen op te noemen die dit ideaal onder druk zetten. Neem alleen al de individualisering en de drukte.

Nehemia leefde ook in een moeilijke tijd. Biddend en bouwend ging hij echter aan de slag. God zegende het.

Een bemoedigend voorbeeld vinden wij de bevordering van de leescultuur op school en thuis vanuit het Van Lodenstein College in Hoevelaken. Gelukkig komen we in de begeleiding vanuit Driestar educatief meer van dergelijke voorbeelden tegen, ook voorbeelden waarbij de kerk betrokken is!

De auteurs zijn respectievelijk docent pabo en gz-psycholoog bij Driestar educatief. Dit artikel is gebaseerd op de visie die de leerkring ouderbetrokkenheid van Driestar hogeschool en verschillende stagescholen heeft ontworpen (sameninontwikkeling.nl).