Wim Zaal bundelt geschiedenis van pausen
Hoe je het instituut pausdom ook bekijkt, invloedrijk is het zeker geweest, niet alleen in de kerk maar ook in de wereld. Wim Zaal, bekend van het sektenoverzicht ”Gods onkruid”, waagde zich aan een beschrijving van de rooms-katholieke kerkleiders door de eeuwen heen: 264 in totaal.
De schrijver begint met Petrus, want Rome ziet deze „eenvoudige visser”, aldus Zaal, als de eerste paus. Over een verblijf van Petrus in de hoofdstad van het Romeinse Rijk is volgens Zaal niets bekend. En ook als hij er gewoond heeft, kun je hem onmogelijk ”bisschop van Rome” noemen, laat staan paus.
Belangrijke paus was Gregorius VII (1073-1085). Hij was de kerkhervorming met hart en ziel toegedaan, maar niemand heeft de pauselijke macht zo hoog opgeschroefd als deze Gregorius, aldus Zaal. De kerk heeft nooit gedwaald en de paus kan door niemand worden geoordeeld, zo legde Gregorius vast.
In de twintigste eeuw veranderde er veel. Paus Paulus VI (1963-1978) deed afstand van de tiara, symbool van oppergezag. Voor het eerst sinds 1522 brak het conclaaf met de gewoonte een Italiaanse paus te kiezen en kreeg Johannes Paulus II het lang voor het zeggen (1978-2005). Na Benedictus XVI (2005-2013) was het de beurt aan een paus uit de derde wereld. „Al veranderde de kerkleer niet, in de toepassing ervan werden de bakens verzet.” Van een „gemeenschappelijkskatholicisme” ontwikkelde de kerk zich tot keuzekatholicisme. Zaal schreef een boeiend boek met rake typeringen van de verschillende leiders.
Boekgegevens
”Heilige vaders. Het verhaal van de pausen”, Wim Zaal; uitg. Aspekt, Soesterberg, 2017; ISBN 978 94 6153 806 2; 372 blz.; € 24,95.
