Het is een veelbelovende titel voor een encyclopedie voor kinderen: ”Over alles”. Zeker aansprekend, maar de vlag dekt de lading niet helemaal. Dat kan ook niet in een boek met 64 bladzijden, zelfs al zijn ze haast even groot als een krantenpagina. ”Over iets” of ”Over van alles” zou een passender titel zijn, maar dat spreekt potentiële kopers waarschijnlijk minder aan.

De diversiteit aan onderwerpen die in het boek aan bod komen, is op zijn zachtst gezegd verrassend en niet altijd te doorgronden. Er zijn pagina’s over spijkers en schroeven, potloden en penselen, maar naar een sterrenkaart –iets wat in vrijwel geen enkele kinderencyclopedie ontbreekt– is het vergeefs zoeken. Na een pagina over de atmosfeer en het zonnestelsel volgt niet de rest van het heelal, maar een dubbele pagina over de anatomie van de drukletter. Die willekeur is het hele boek terug te vinden. Wel het oog, niet het oor. Wel de fiets, niet de auto.

Dat neemt niet weg dat ”Over alles” een fantastisch bladerboek is, ook al is er geen foto in te vinden. De oogstrelende illustraties –met steeds wisselende steunkleur– zijn stuk voor stuk kleine kunstwerken. De platen blinken uit in eenvoud, driedimensionale beelden ontbreken. Dat alles geeft het boek de uitstraling van een uitgave uit het midden van de vorige eeuw, een retrodesignboek zoals er in de boekwinkel tegenwoordig veel te zien zijn.

Voor een informatieboek voor kinderen bevat ”Over alles” veel tekst. Je leert dat een knoop leggen eigenlijk een beetje wiskunde is en dat mastworp, arbeidersknoop en droogweerknoop dezelfde zijn. Er bestaat zelfs een bakkersknoop. Om die uit de knoop te halen, eet je hem gewoon op.

Lievelingseten

Het boek ”Picturepedia” gaat heel bewust de strijd met internet als informatiebron aan. Alleen al de titel –een variant op de internetencyclopedie Wikipedia– geeft een zetje in die richting. Op de achterkant staat de aansporing: „Vergeet het internet!” En inderdaad, kinderen blijven bladeren in dat dikke boek met meer dan 10.000 foto’s – meer dan 25 per pagina. Het lievelingseten van een Braziliaan, de veren van de mandarijneend, de inhoud van een viskoffer, van alles komt aan bod.

Tekst is er naar verhouding niet veel te vinden in het boek, informatieve graphics des te meer. Elke pagina zorgt voor honger naar meer, en daarbij komt al snel een groot manco van het boek tevoorschijn. Het papier is erg dun, te dun voor vlugge vingertjes die op zoek zijn naar nog meer auto’s, wilde dieren en vulkanen. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de prijs, die voor een boek van deze omvang erg meevalt.

Schoonheid

Beide boeken zijn vertaald uit het Engels. Nederland (en Nederlandse geschiedenis) komt nauwelijks aan bod. Kwalijker is dat de vertalers op specifieke gebieden net de plank misslaan. In een verhaal over timmermannen en spijkers wordt de term „klinken” gebruikt, terwijl die is voorbehouden aan werken met staal.

Met welke uitgave doe je een kind het grootste plezier? Laat je het zelf kiezen, dan zit het de hele middag met ”Picturepedia” op schoot en laat het ”Over alles” links liggen. Dat verandert als je laatstgenoemd boek samen op schoot neemt, dingen aanwijst en stukjes voorleest. Schoonheid waarderen valt aan te leren.

Boekgegevens

”Over alles”, James Brown en Richard Platt; uitg. Lemniscaat, Rotterdam, 2016; ISBN 978 90 477 0877 3; 64 blz.; € 17,50;

Picturepedia, div. auteurs; uitg. Ploegsma, Amsterdam, 2016; ISBN 978 90 216 7603 6; 360 blz.; € 39,99.