„Voor ons is in feite geen ruimte meer”
„Wie merkt er nog op dat de sector in nood is?” vraagt varkensfokker E. Evink uit Oosterwolde (Gld.). Sinds afgelopen zaterdag is hij druk met het inventariseren en verenigen van veehouders die gewetensbezwaren hebben tegen het toedienen van noodvaccinaties, mocht het mkz-virus onverhoopt weer de kop opsteken. „Alleen dan kan worden voorkomen dat de minister bij zijn standpunt blijft dat iedereen moet vaccineren.”
Het is een vertederend gezicht: zestien pasgeboren biggetjes die zich verdringen rond de tepels van de zeug. Staande in de deuropening van zijn stallen ziet Evink het tafereel aan. In de dertig jaar waarin hij de fokkerij bestierde, groeide deze uit tot zo’n 400 fokzeugen. Als de tien beren die Evinks fokkerij rijk is zich goed van hun taak kwijten, werpen de zeugen jaarlijks ongeveer 10.000 biggetjes. „We zijn eigen aan ze”, zegt Evink met een glimlach als een van de vervaarlijk ogende beren de logge kop langs Evinks dijbeen heen en weer beweegt.
De afgelopen dertig jaar bleef de varkenshouders weinig bespaard, net als de schapen- en koeienhouders. Vooral de laatste tien jaar was het raak. Eerst werd de have geplaagd door de ziekte Aujeszky (jeukpest), vervolgens door de koeiengriep IBR, toen door de gekkekoeienziekte bse en de varkenspest en nog niet zo lang geleden door de mond- en klauwzeerepidemie (mkz).
Opmerkelijk genoeg slaagde Evink er ten tijde van de Aujeszky-crisis in een uitzonderingssituatie bij het ministerie van Landbouw te bewerkstelligen. Tijdens de ziekte kreeg hij samen met een honderdtal gemoedsbezwaarde varkenshouders toestemming om varkens die de antistoffen tegen de ziekte bij zich droegen via een natuurlijk verloop te vervangen, zij het in een versneld tempo.
Een vorig jaar oktober door minister Veerman (Landbouw) naar de Tweede Kamer verstuurde brief dreigt nu ook dat lichtpuntje te doven. In die brief schreef de minister het om veterinaire redenen onverantwoord te achten de mkz-gevoelige dieren van gemoedsbezwaarde boeren zonder meer uit te zonderen van noodvaccinatie. Concreet betekent de brief dat ook deze boeren eraan moeten geloven wanneer na een besmettelijke uitbraak besloten wordt tot een ringvaccinatie.
„We zijn positief over Veerman”, benadrukt Evink, „want we voelen aan dat veel van wat hij doet goed is voor onze sector.” Wel is hij teleurgesteld. „Bij de Aujeszky-ziekte hebben we loyaal meegewerkt aan vervanging via natuurlijk verloop. Daarom hadden we gehoopt een vergelijkbare regeling te kunnen treffen bij een eventuele nieuwe mkz-uitbraak. In plaats daarvan heeft de minister geschreven dat iedereen moet meewerken aan een noodvaccinatie. In feite is er voor ons dus geen ruimte meer.”
Toch is het nog niet helemaal einde oefening, benadrukt Evink. Afgelopen zaterdag plaatste hij in deze krant een oproep aan alle gewetensbezwaarde boeren zich als zodanig bij hem te melden. Zijn intentie: uit de via de oproep te traceren groep bezwaarden een gespreksgroep vormen, die te zijner tijd kan aanschuiven bij de minister voor een alternatieve regeling.
Op die werkwijze heeft het ministerie ook aangedrongen, benadrukt Evink. „Men heeft gezegd: Inventariseer wie jullie zijn en dien dan gezamenlijk een verzoek in voor een alternatief.” Ondanks zijn teleurstelling heeft Evink begrip voor die handelwijze. „De regelgeving vanuit Brussel wordt steeds strenger. Als het ministerie uit zichzelf wat gaat regelen zonder dat duidelijk is waarom en voor wie, kan dat juridische consequenties voor Nederland hebben. Daar hebben wij zeker oog voor.”
Waar de oproep toe zal leiden, durft de veehouder niet te voorspellen. De eerste aanmeldingen zijn binnen en de contacten met ministerie en de gezondheidsinspectie over de oproep zijn nog altijd goed, is het enige dat hij kwijt wil.
Ook over de alternatieven die hij te zijner tijd hoopt voor te stellen op het ministerie laat Evink zich liever nog niet uit. „Het ligt allemaal erg gevoelig en we zijn niet uit op actie.”
Minder geheimzinnig is de veehouder over zijn drijfveren. „Er is een volk dat vreest zich een duisternis over de ziel te halen door mee te doen met noodvaccinaties. Hun vrees is dat het gemeenschapsleven met de Heere erdoor zal worden uitgeblust. Daarom kunnen ze er niet aan meedoen. En het is een zaak van vertrouwen dat die Koning, Die voor Zijn volk het spotkleed opnam en de doornenkroon droeg, ook voor hun tijdelijke leven zal zorgen, dus ook voor hun dieren”, zegt hij.