Het Nederlands Visbureau organiseerde dinsdag aan boord van de ”Minerva” de traditionele vangstaftrap van het haringseizoen. Zaterdag varen de schepen uit, 2 juni ligt de vis in de winkel.

De vooruitzichten voor dit seizoen zijn -net als vorig jaar- goed. Volgens voorzitter N. de Jong van de Nederlandse Haringgroothandelsvereniging „mogen we maar liefst 460.000 ton haring vangen. Dat is 50 procent meer dan twee jaar geleden. Van de visgronden krijgen we positieve berichten over de kwaliteit. Er is voldoende plankton aanwezig, zodat het vetpercentage snel stijgt.”

Slechts 30.000 ton krijgt het predikaat ”Hollandse nieuwe”. Het zijn de haringen die in de eerste zes weken in de netten zwemmen. De maatjes -vervorming van het woord maagdelijk- voldoen aan de strenge eisen: minimaal 16 procent vet, geen hom- of kuitvorming en op de traditionele manier schoongemaakt, gerijpt en gezouten. Latere vangsten verwerken de vissers tot rolmopsen, zure haring, gerookte haring en andere haringproducten.

Op 1 juni heeft de veiling plaats van het eerste haringvaatje. De opbrengst is gewoontegetrouw voor een goed doel. Dit jaar gaat het bedrag naar de Landelijke Stichting Tegen Zinloos Geweld. „In onze samenleving is het belangrijk om maatjes te zijn. Het lieveheersbeestje en het maatje geven het goede voorbeeld.”

Ieder jaar verstoren enkele vishandelaren de zorgvuldig geplande verkoopstart door eerder nieuwe haringen aan te bieden. Om dat te voorkomen lanceert het visbureau een landelijke campagne met in de hoofdrol de bekende kok Joop Braakhekke. Met kreten als ”Nog even geduld Joop” en ”Happen maar Joop” probeert het bureau de consument duidelijk te maken wanneer het seizoen echt begint.

De verleiding voor vroegstarters is dit jaar groter dan anders nu de eerste verkoopdag na het pinksterweekend valt. Juridisch zijn er geen middelen om deze verstoorders tegen te gaan. „Een afspraak maak je met z’n allen en daar moet eenieder zich aan houden. Voor ons is geen enkele reden toelaatbaar om eerder te beginnen. Een week uitstel is dit jaar absoluut noodzakelijk om voldoende kwaliteit te garanderen.”

Haring is de populairste vissoort in Nederland. Toch staat de afzetgroei onder druk. Volgens Tilly Sintnicolaas, directeur van het Nederlands Visbureau, komt dit omdat jongeren minder haring eten. „Driekwart van de afzet gaat naar vijftigplussers. Vooral consumenten onder de 35 laten het afweten.”

De cijfers waren aanleiding voor verder onderzoek onder jongeren en ouderen. Daaruit blijkt dat met het imago weinig mis is. „Unaniem geven consumenten aan dat de haring een uniek Nederlands product is dat hoort bij onze cultuur. Mensen vinden het ook moeilijk om de smaak te omschrijven, er zijn geen alternatieven te noemen.”

Waar ligt dan het verschil tussen jongeren en ouderen? Jongeren blijken één haring per keer te eten en dan ook nog in het seizoen. De oudere liefhebber bekent: „Bij mij blijft het meestal niet bij één haring. Soms eet ik er wel vier of vijf.”

Belangrijk verschil zit ook in de beleving. Sintnicolaas: „Jongeren eten haring om de sfeer: zomers en feestelijk. Een oudere waardeert het maatje om zijn smaak. We zullen daar in de toekomst op moeten anticiperen.”

De suggestie om Idols-zanger en tieneridool Jamai te gebruiken voor de promotiecampagne wijst de directeur echter van de hand. „Braakhekke ligt goed bij jong en oud en staat dichter bij de gebruiker. Hij is een culinaire autoriteit.”

Visverkoper R. Motshagen uit Arnhem herkent de uitkomsten van het onderzoek. „Het traditionele beeld van haring happen moeten we koesteren, maar tegelijkertijd zie ik dat consumenten de vis liever op een makkelijke manier eten. Ik snijd de haring in stukjes, dan is de drempel lager.”

Op de ”Minerva” laten de opvarenden zich de oude haring nog goed smaken. Niet in blokjes, maar ouderwets weghappen. En de staart? Die verdwijnt in zee, de broedkamer voor volgende generaties.