Directieleden van de zeven reformatorische middelbare scholen in Nederland bezochten de onderwijsinstelling eind vorige week tijdens hun driedaagse bezoek aan Litouwen. In juli bezoeken 25 leerlingen van het Calvijn College uit Zeeland er de zomerschool.

Nadat het IJzeren Gordijn verdween en de Sovjet-Unie uiteenviel, spraken Canadezen en Duitsers al snel met de nieuwe Litouwse overheid over de mogelijkheden om christelijk onderwijs te geven, zegt L. F. Kosten, docent aan het Calvijn College en organisator van de beide reizen. In Klaipeda –het vroegere Memel–, de derde stad van het land, werd een school voor basis- en voortgezet onderwijs opgericht, en ook de internationale universiteit LCC. Beide instellingen werden vorige week door de Nederlandse directieleden bezocht.

Aantrekkingskracht

Drs. W. de Kloe van het Driestar College signaleerde het missionaire karakter van de universiteit, die op Noord-Amerikaanse leest is geschoeid: veel professoren geven er les vanwege de mogelijkheid die dat biedt om het Evangelie uit te dragen. „Docenten uit de Verenigde Staten brengen er een sabbatsjaar door of komen na hun pensionering enkele jaren vrijwillig dienen. Pas gepromoveerde Amerikanen besteden tijd aan de opbouw van Oost-Europa.”

Ook een aantal studenten komt uit Amerika. Daarnaast trekt LCC jongeren uit de omringende landen. „Daar zijn ze vaak kansloos, maar hier krijgen ze mogelijkheden, ook omdat er royaal gesponsord wordt door vele particulieren en organisaties”, zegt Kosten.

College Bijbellezen

De universiteit is ook voor niet-christenen aantrekkelijk: vanwege de taal –alles in het Engels–, de kwaliteit van het onderwijs en de gerichtheid op de westerse wereld.

Alle studenten worden geconfronteerd met het christelijk geloof. Drie keer per week is er een college Bijbellezen.

De Nederlanders volgden een college over Handelingen 17 en 18. Er waren zo’n 25 studenten aanwezig, van diverse nationaliteiten. Er waren christenen bij, maar ook moslims en atheïsten.

Het viel de Nederlandse directieleden op hoe weinig Bijbelkennis de studenten hebben en tegelijk hoe betrokken ze zijn. „Allen hadden de hoofdstukken ter voorbereiding thuis gelezen”, zegt De Kloe. „Tijdens het college werden vragen beantwoord en lijnen getrokken naar vandaag. De boodschap werd niet opgedrongen, maar de hoogleraar luisterde naar wat de studenten bezighield en moedigde hen aan hun leven naast de tekst te leggen. Hij nodigde studenten uit bij hem thuis levensvragen te bespreken en wilde met hen in gebed gaan. In het geloof dat ook hier het goede zaad zeker vrucht zal dragen.”

Sponsors

Hoe kan een universiteit werken zonder een euro van de overheid te ontvangen? De studenten brengen de helft van het benodigde geld binnen met hun collegegeld, zegt rector magnificus Marlene Wall. Een kwart van het geld komt van sponsors in de Verenigde Staten en de resterende 25 procent wordt ingebracht door andere organisaties, die bijvoorbeeld het salaris betalen van een aan LCC uitgeleende hoogleraar.

Wall herinnert zich „een prachtig moment.” Tijdens een diploma-uitreiking stond een student op toen er gelegenheid was een vraag te stellen. „Hij zei alleen: „Dankjewel!”, begon te applaudisseren en bedankte daarmee de onbekende sponsoren die het mogelijk hadden gemaakt dat hij kon studeren.”

De ‘opdracht’ aan de studenten is vervolgens op de een of andere manier terug te geven aan de samenleving wat ze ontvangen hebben, zegt reisleider Kosten. „Een voorbeeld: jaren geleden volgde een Litouwse predikant colleges aan LCC. Eigenlijk is hij technicus, maar hij geeft nu wekelijks godsdienstlessen. Met zijn kleine gemeente organiseert hij in de zomervakantie twee kampen. De dominee is er alle dagen bij en zoekt naar ingangen om met de kinderen over Jezus te spreken.”

„Als christenen in een postchristelijke samenleving kunnen we leren van christenen in een wereld waar lange tijd atheïsme werd gepropageerd”, stelt drs. J. van Putten van de Pieter Zandt scholengemeenschap. „Hoe en met welke bezieling doen wij ons werk in en voor de samenleving?”

„De motivatie maakte indruk”

Klaipeda is een stad aan de Baltische Zee met zo’n 200.000 inwoners. Op de Rainbow Way School, de christelijke school voor basis- en voortgezet onderwijs die er in 1997 werd gesticht, krijgen 172 leerlingen les.

Zodra de Nederlandse directieleden een klaslokaal binnenstapten, stonden de leerlingen op om hen te begroeten. De bezoekers spraken ook met personeel, ouders en de plaatselijke overheid.

De motivatie van leerkrachten en ouders maakte indruk. „Een van de ouders vertelde ons waarom zijn kinderen naar deze school gingen”, zegt drs. W. J. de Potter van het Van Lodenstein College en het Hoornbeeck College. „Dat was niet vanwege de kwaliteit. Kennissen ontraadden hem voor deze school te kiezen. Dat legde hij naast zich neer: hij koos voor christelijk onderwijs. In zijn hart waren de woorden uit Spreuken 22:6: „Leer de jongen de eerste beginselen naar de eis zijns wegs; als hij ook oud zal geworden zijn, zal hij daarvan niet afwijken.” Tegelijk nam deze ouder een andere verantwoordelijkheid: hij leverde zelf een bijdrage aan de verbetering van de kwaliteit.”

Ir. Chr. J. Flikweert van de Gomarusscholengemeenschap in Gorinchem bemerkte in het gesprek met de ouders „honger naar de kennis en ervaringen van andere christenen, omdat in Oost-Europa door bijna vijftig jaar communistische overheersing veel christelijke tradities en gewoonten verdwenen zijn. Ze weten dat tradities niet de essentie zijn van het christelijk geloof, maar vinden die wel belangrijk, want ze geven structuur aan het leven.”

Enige in het gezin

De Potter voerde een indringend gesprek met een jongen wiens leven radicaal veranderd was. „Hij vertelde openhartig over de school, zijn hobby’s en uiteindelijk ook over het gezin waarin hij was opgegroeid. De jongen ging op zondag naar de kerk, maar niet omdat zijn ouders dat ook deden. Hij was uitgenodigd op een christelijk zomerkamp. Dat leidde tot een grote verandering in zijn leven.

Aangrijpend om z’n verhaal te horen. Zijn schuchterheid verdween toen hij vertelde over zijn leven met de Heere. Een totaal andere situatie dan bij ons, waar bijna alle leerlingen ouders hebben die hen in de kerk en op de christelijk school brachten. In Litouwen ontmoetten we verschillende leerlingen die in hun gezin de enige christen waren.”

Kwaliteit

Er is de afgelopen jaren hard gewerkt op deze school, zegt De Potter. „Het werk is kennelijk gezegend: de kwaliteit van de school is op orde en het aantal leerlingen is gegroeid. Nu kiezen ook niet-christenen voor deze school, waar een goede sfeer hangt en waar het kind in een veilige omgeving kan opgroeien.”

„Het raakt mij altijd als ik zie hoe mensen met veel geloof en inzet, en weinig middelen en mogelijkheden zo’n school organiseren en zich daar elke dag weer voor geven”, vult drs. J. Braaksma van Driestar Hogeschool in Gouda aan. „Je merkt dat hetgeen waar het uiteindelijk om gaat veel nadrukkelijker aanwezig is dan bij ons.

Verder viel me opnieuw op, en dat zie je vaker in vergelijkbare situaties, dat deze christelijke scholen relatief veel zorgleerlingen hebben. Dat is mooi, omdat het iets zegt over de uitstraling van het christelijk onderwijs. Tegelijk maakt dit het onderwijs ook wel gecompliceerder en kwetsbaarder.”

Gedrevenheid

Ook drs. W. de Kloe van het Driestar College wijst op de gedrevenheid waarmee de Litouwse protestanten hun werk doen in een rooms-katholieke of seculiere omgeving. „Het aantal praktiserende christenen is er bijzonder gering. In het hele land zijn slechts 5000 protestanten, verdeeld over een aantal denominaties. Pas sinds 25 jaar hebben ze de mogelijkheid christelijk onderwijs te organiseren. In een dergelijke situatie vallen onderlinge verschillen weg en vindt men elkaar op de hoofdlijnen.”

Het vinden van voldoende docenten die christen én bekwaam zijn, is een zorg, zegt De Kloe. „Een van de Litouwse directeuren merkte op dat de kern van christelijk onderwijs niet gelegen is in een programma, maar in de mensen voor de klas. Opvallend is het geloof in de kracht van het gebed en in de trouw van Gods verbond.

De schoolleiding is zeer gedreven om christelijke waarden in het onderwijs over te dragen. Een Litouwer wees op de gelijkenis van het zaad. Na het Sovjetregime bedreigde materialisme de mensen: een deel van het zaad valt in ondiepe aarde of tussen de doornen. De motivatie om toch door te gaan is dat, naar Gods belofte, ook een deel zal vallen in vruchtbare aarde en vrucht zal dragen.”