De debatavond in het Schaffelaartheater is georganiseerd door de provincie Gelderland en staat in het teken van de vitaliteit van het Gelderse platteland in de toekomst. Provinciale Staten debatteren hier binnenkort over.

Een volle zaal. De aanwezigen, onder wie studenten van Groenhorst Barneveld, geven hun mening met verve. De provincie wil de mening van allerlei betrokkenen peilen; van boeren, maar ook van ‘burgers en buitenlui’. Ze geven hun oordeel voor het forum van de in de Gelderse Staten vertegenwoordigde partijen.

Er zijn drie hoofdonderwerpen: de moderne boer, gezonde buitenlucht en buitenactiviteiten. Meteen is duidelijk dat de mening van de Statenleden afwijkt van die van veel bezoekers. De meeste bezoekers vinden, anders dan de meeste politici, dat het Gelderse platteland niet op de toekomst voorbereid is. Een uitzondering binnen de laatste groep is GroenLinkser Maouche, die „veel spanning op het platteland” constateert. Boer René Hissink: „Wil GroenLinks ons de ruimte geven?” Op het bevestigende antwoord van Maouche zegt Hissink: „Dan kunnen we een goed kabinet formeren.”

Stellingen

Boer Henk-Jan uit Barneveld krijgt de handen op elkaar als hij stelt dat de spanning juist ontstaat door het beleid van de provincie. In het gebied met kleinschalige landbouw waar hij woont, wil een grootschalig bedrijf van buitenaf zich vestigen, wat volgens hem tot problemen leidt. Het beleid van de provincie houdt een dergelijke ontwikkeling niet tegen, zegt hij.

De Statenfracties produceren diverse stellingen, waarop de zaal kan reageren. De meest prikkelende is die van de Partij voor de Dieren: ”Een boer hoort niet de staart van zijn varkens te knippen”. De stelling vindt nauwelijks bijval, van de boeren al helemaal niet. Gideon Verbeek dacht aanvankelijk dat varkens wekenlang last zouden hebben van het knippen van de staart, maar „er was niks aan de hand.” Geurt van de Hatert uit Veenendaal: „Als de staarten niet geknipt worden, gaan de varkens bijten.” Statenlid Van der Veer van de PvdD stelt voor om de hokken ruimer te maken, zodat varkens de ruimte hebben om te wroeten.

De boeren kunnen zich over het algemeen niet vinden in de stelling van de SP om te streven naar kleinschaligheid. „Alleen met kleinschaligheid red je het niet”, is een veelgehoorde mening. De stelling ”Kleinschaligheid is prima, maar dan moet de prijs wel goed zijn”, valt daarentegen goed bij het publiek. Gedeputeerde Van Dijk (CDA) is het ermee eens dat er iets moet gebeuren met de prijs. „De boeren moeten de inkoopcentrales krachtiger tegemoet treden. Er dient een eerlijke prijs te komen. Daarover is overleg gaande.”

De stelling van D66 is een schot in de roos: ”Schone lucht is een van de uitdagingen van het platteland”. Een mening: „De landbouw krijgt de zwartepiet toegespeeld.” Een andere: „De fijnstofproblemen zijn ontstaan doordat de kippen buiten lopen”, waarmee duidelijk wordt dat dierenwelzijn kan botsen met milieubelangen.

De SGP komt met de stelling dat boeren die vooroplopen met het manifest ”Gezonde leefomgeving” financiële steun moeten krijgen. Statenlid Wijnne van de SGP-fractie licht toe dat de provincie investeringen in nieuwe systemen moet stimuleren. Dat gebeurt ook in Drenthe en Groningen. „De landbouw moet zichzelf kunnen redden”, komt als tegenargument bij de boeren vandaan.

Coach

CDA-Statenlid Komdeur is voorstander van een neutrale coach voor het gesprek over de toekomst met de boer. Nogal wat aanwezigen zien daar niet veel in. Gedeputeerde Van Dijk voelt wel voor een coach in de vorm van een vertrouwenspersoon, bijvoorbeeld bij de vraag of een bedrijf moet stoppen.

Aan het eind van het debat constateert Maouche dat hij geen echte keuzes gehoord heeft. „Wat ik zeker meeneem, is het betalen van een eerlijke prijs voor de producten door de consument.”