Het Westen ziet zichzelf als een gemeenschap van waarden en principes die gestalte krijgen in democratische rechtsstaten. Toen in 2011 in zowel Egypte als Libië opstanden uitbraken, werd dit geïnterpreteerd als een democratische opening die door het Westen gesteund moest worden. De toenmalige Amerikaanse president Obama zei indertijd in gloedvolle bewoordingen dat het „onze plicht was om aan de juiste zijde van de geschiedenis te staan.” Het steeds autocratischer wordende Rusland had het nakijken – maar het kan verkeren.

De Egyptenaren kozen in 2012 in vrije verkiezingen massaal voor de moslimbroeders, die geheel volgens verwachting het land in ijltempo begonnen te islamiseren. Dit was wel niet wat het Westen verwacht had, maar de troostprijs was dat de moslimbroeders in elk geval democratisch gekozen waren. De vorm leek belangrijker dan de inhoud.

De verkapte staatsgreep een jaar later door generaal Sisi werd dan ook sterk bekritiseerd, met als gevolg dat het niet lang duurde voordat Sisi in een vliegtuig naar Moskou zat. Sisi had zich al kandidaat gesteld voor het Egyptische presidentschap, en in Moskou wenste Poetin hem alvast veel succes toe. Ondertussen hebben het Russische en het Egyptische leger oktober vorig jaar al gezamenlijke militaire oefeningen gehouden.

Ook Libië werd in 2011 geen succesverhaal. Nadat de NAVO militair had ingegrepen, werd de Libische leider Gaddafi door Libische vrijheidsstrijders vol democratische geestdrift vermoord.

Vervolgens begonnen de honderden gewapende Libische milities met hetzelfde enthousiasme elkaar uit te roeien, waardoor het land in een complete chaos werd ondergedompeld. Dat opende de deur voor Islamitische Staat, die vanuit Libië een directe bedreiging vormt – niet alleen voor Egypte, maar ook voor Europa.

De Libische regering, onder leiding van premier Sarraj, heeft in grote delen van Libië nauwelijks gezag. In oostelijk Libië begint de ster van generaal Khalifa Haftar te rijzen. Deze generaal heeft grote delen van het voormalige Libische leger achter zich gekregen en heeft gezworen heel Libië te zuiveren van radicalen en terroristen.

Haftar heeft daarom de steun van Egypte, dat met Rusland naar wegen zocht om deze generaal van wapens te voorzien, wat officieel niet mogelijk is vanwege het wapenembargo tegen Libië. Een Russische militaire basis op Egyptisch grondgebied dicht bij de Libische grens is dan natuurlijk erg handig.

Het kan niet langer worden uitgesloten dat Rusland een militaire campagne beraamt in Libië, nadat in Russische ogen de situatie in Syrië onder controle is.