Het tegenovergestelde van snel

Enkele maanden geleden deed Tineke Boogaard (46) zichzelf een boek over handletteren cadeau. Inmiddels verblijdt ze vrienden en familieleden regelmatig met een zelfgemaakte kaart. Tineke: „Het tekenen van letters ontspant me. Ik ben dan zo intensief bezig dat ik alle andere sores vergeet.”

Tineke Boogaard tekende als kind al veel. En verder is ze ook erg creatief. „Ik keek al langer op Instagram en Facebook naar foto’s van mooie teksten en spreuken. Ik hou van grafische prints. Bij het zien van al dat moois begon het bij mij te borrelen. Toen ik het boek ”Handletteren doe je zo” van Karin Luttenberg aanschafte, ben ik er gelijk mee aan de slag gegaan. Er staan veel tips en tricks in en veel verschillende projecten, die stap voor stap worden uitgewerkt.”

Veel materiaal is voor het starten met handletteren, volgens Tineke, niet nodig. „Ik had nog een schetsboek van de Bruna liggen en een paar fineliners. Achteraf bleken dit heel fijne te zijn, van Micron. Die worden door ervaren handletteraars aangeraden. Ik vind ze zelf vooral prettig omdat ze niet doordrukken op het papier eronder.”

Vulpotlood

„Als ik iets ga maken, schets ik alles eerst met een vulpotlood. Pas als ik helemaal tevreden ben, kleur ik de letters in. Soms teken ik ook wat hulplijnen, om de letters mooi te krijgen. Pas later voeg ik schaduwrandjes en dergelijke toe.

Lees ook

Handletteren: niet schrijven, maar tekenen

Inspiratie haal ik vooral van internet. Maar ik ben niet van het simpelweg kopiëren. Daar heb ik het geduld niet voor en ik vind het leuker om zelf iets te bedenken. Ik volg wel veel creatievelingen via Instagram of Facebook en kijk goed naar hoe zij het doen. Soms denk ik: Die krul is leuk, of: Dat boogje is mooi. Die gebruik ik dan later weer in mijn eigen teksten. Zo krijg ik langzamerhand echt mijn eigen stijl.”

Kerstkaarten

Toen Tineke Boogaard het boek kocht, was het december. Dé tijd voor kerstkaarten. „Ik kwam er al snel achter dat het me niet zou lukken om voor iedereen een zelfgeschreven kaart te maken, dus heb ik drie ontwerpen gemaakt en die laten kopiëren. Zo kreeg iedereen toch een zelfgemaakt exemplaar. Dat mensen een kaart van me kregen viel wel op, want ik had al zeker tien jaar geen kerstkaarten gestuurd.

Ik kreeg gelijk al leuke complimenten. Ook op de diverse Facebookgroepen waar ik lid van ben, reageren mensen positief op dingen die ik post. Daar doe ik het niet voor, maar het is natuurlijk wel leuk als je iets maakt wat mooi gevonden wordt. Ik denk er nu zelfs aan om wat kaarten te gaan verkopen. Voor het goede doel. Eens kijken hoe dat loopt.”

Dat handletteren een trend is, herkent Tineke Boogaard. „Schoonschrijven is al heel oud. Ik denk dat de trend hierin past. Oude ambachten zijn populair. Misschien ook wel als tegenhanger van een cultuur waarin alles snel moet. Handletteren is het tegenovergestelde van snel. Je moet rustig gaan zitten, rustig denken, je echt concentreren op het schrijven. Bovendien is het toch ook veel leuker om een zelfgeschreven kaart te krijgen dan een appje.”

Bijbelteksten

Tot nu toe heb ik me vooral met kaarten beziggehouden. Laatst maakte ik ook een poster voor op de kamer van mijn zoon. In onze gang hangt nog altijd een uitgeprinte poster met een tekst. Die moet ik natuurlijk snel vervangen door iets van mezelf.

Vaak haal ik spreuken van internet. Maar dat zijn soms heel oppervlakkige boodschappen. Daarom wil ik me binnenkort eigenlijk ook gaan wagen aan kaarten en postertjes met Bijbelteksten. Zo kun je iemand echt bemoedigen. Ik ben er altijd wel beducht voor om zomaar een tekst op een kaart te zetten. Zo’n Bijbeltekst staat vaak toch in een bepaald verband. Die kun je niet altijd los zien.”

Tips van de hobbyist:

• Sluit je als beginner aan bij een Facebookgroep, zoals ”Handlettering doen we zo! Beginners”.

• Ook op Instagram en Pinterest is veel moois te vinden. Ontdek voor jezelf welke fonts, stijlen en decoraties je leuk vindt.

• Ga gewoon lekker aan de slag. Als je naar je werk kijkt, zie je steeds weer dingen die je de volgende keer anders wilt doen. Zo ontwikkel je je eigen stijl.

Een handgeschreven trouwkaart

Toen Joyce van Essen (24) drie jaar geleden ging trouwen, schreef ze de trouwkaart zelf, met een kroontjespen. Ook de enveloppen en de naamkaartjes voor op tafel kregen van haar een persoonlijke touch. Daar werd zo leuk op gereageerd, dat ze na de bruiloft opdrachten kreeg om dit ook voor anderen te doen. Inmiddels heeft ze er een fulltimebaan aan.

In Amerika en Engeland is het vrij gebruikelijk: de trouwkaart en enveloppen laat je schrijven door een schrijfbureau. In Nederland was zoiets er nog niet toen Joyce van Essen ging trouwen. „Ik heb het hele internet afgestruind, maar ik kon hier nergens terecht. Toen ben ik zelf aan het schrijven gegaan. En dat bleek goed te landen. Mensen vonden het heel leuk om een persoonlijk geschreven kaart te krijgen. Iedere envelop was toch uniek. Ook tijdens de grote dag zelf had ik verschillende zelfgeschreven kaartjes gemaakt, bijvoorbeeld met het menu.”

Mooi papier

De positieve reacties spoorden haar aan om verder te gaan met dit werk. „Ik ging me oriënteren op de Amerikaanse en de Engelse markt. Welke materialen werden daar gebruikt, welk papier? Want ook mooi papier hoort bij kalligrafie. Dat maakt het af.”

Al snel stroomden de aanvragen binnen. Joyce zegde haar pabo-studie op en ging fulltime met kalligraferen aan de slag. „Het is natuurlijk niet zo dat ik honderd kaarten met de hand schrijf. Dat zou niet uit kunnen.” Ze maakt een digitale versie van haar handschrift om een grafisch ontwerp van de kaart te maken. Dat ontwerp wordt uiteindelijk gedrukt.

Ze kan van de opdrachten leven. Inmiddels heeft ze zelf diverse medewerkers die haar helpen. Zelf is ze voor een deel druk met haar website, workshops en de bestellingen die ze via haar webshop met materialen binnenkrijgt. „Ook al is kalligraferen niet hetzelfde als handletteren, het lift wel mee op de trend van schoonschrijven. Het is een moderne kijk op het oude ambacht. Mensen vinden het heerlijk om met hun handen bezig te zijn.”

Eigen interpretatie

Moderne kalligrafie noemt Joyce wat ze doet. „De oude kalligrafie was vrij van eigen interpretatie. Je maakte het voorbeeld na. Dat doen wij juist niet. Het is juist leuk om je eigen stijl erin te verwerken. Wat jij mooi vindt, gebruik je in je letters. Ook denk ik bij oude kalligrafie vooral aan brede lijnen, kijk maar eens naar de eerste letters in oude Bijbels. Wij werken met een spitse punt. Door druk te zetten wordt de lijn breder.”

Kun je met handletteren zo aan de slag, beginnen met kalligraferen vraagt iets meer voorbereiding. „Het is belangrijk dat je de basis goed onder de knie krijgt, zoals: hoe houd je je pen vast, welke inkt gebruik je en welk papier is geschikt. Weet je dat goed, dan is het vooral een kwestie van oefenen. Hoe vaker je het doet, hoe sneller het gaat.”

Vloeiende beweging

In tegenstelling tot bij handletteren wordt de tekst bij kalligraferen in één vloeiende beweging geschreven. „Wat ik wil schrijven, schrijf ik dan ook altijd eerst in het klad. Pas daarna schrijf ik de tekst ‘mooi’ over.”

Haar boodschappenbriefjes zijn volgens Joyce trouwens een stuk minder mooi dan haar werk voor klanten. „Daarvoor is schrijven met een kroontjespen nu eenmaal niet geschikt, alleen al vanwege het feit dat je veel sneller denkt dan dat je schrijft.”

kijkkaligrafie.nl



Tips van de professional:

• Leer het goed aan! Er zijn in vergelijking tot vier jaar geleden veel meer mogelijkheden binnen de moderne kalligrafie in Nederland, dus kies bijvoorbeeld een goede workshop en investeer daar in. Je moet net even weten hoe je de basis aanpakt; dan kun je vandaar uit gemakkelijk verder.

• Neem de tijd. Je zult ervaren dat je de pen rustig moet hanteren, dus moderne kalligrafie zal echt een onthaastende hobby zijn.

• ”Learn the rules before you break them”. Voordat je kunt rennen, zul je moeten leren lopen en dat geldt net zo goed voor moderne kalligrafie. Leg de basis goed.

• Heb er ongelooflijk veel plezier mee!