Wisseling van de macht in India
Met het aftreden van de Indiase premier Atal Bihari Vajpayee donderdag wegens de verwachte verkiezingsnederlaag van zijn nationalistische hindoepartij BJP, is de weg open voor een terugkeer aan de macht van de Gandhi-dynastie. De oppositionele Congrespartij van Sonia Gandhi eiste de overwinning op. De partij en haar bondgenoten deden het bij de parlementsverkiezingen beter dan opiniepeilingen hadden voorspeld.
Analisten noemen de verkiezingsuitslag de grootste stembussensatie sinds India onafhankelijk werd. De Congrespartij heeft alle verwachtingen overtroffen en het besluit van Vajpayee om de verkiezingen met een halfjaar te vervroegen bleek funest voor zijn eigen regeringscoalitie. De Congrespartij (145 zetels) en haar bondgenoten (72 zetels) halen samen met de linkse partijen (61 zetels) 278 van de 543 parlementszetels. De Bharatiya Janata Partij van Vajpayee haalt 183 zetels. Andere kleine partijen en onafhankelijken kwamen uit op 69 zetels.
Sonia Gandhi (57) is de weduwe van de in 1991 vermoorde oud-premier Gandhi. Zij wordt het vierde lid van de Gandhi-Nehru-dynastie die premier wordt, na Rajiv Gandhi, de in 1984 vermoorde Indira Gandhi en Jawaharlal Nehru, die India van de onafhankelijkheid in 1947 leidde tot zijn overlijden in 1964. Haar zoon Rahul Gandhi (34) werd in Amethi, de thuisstad van de Gandhi’s in de belangrijke deelstaat Uttar Pradesh, verkozen als parlementslid. Hij maakt daarmee zijn entree in de politiek.
Op haar eerste persconferentie sinds de overwinning liet Gandhi doorschemeren dat zij de nieuwe premier wordt. Komend weekend wordt dat definitief bekendgemaakt. De verkozen leden van haar partij kiezen dan een fractievoorzitter, die normaliter ook de premier wordt. Gandhi is op dit moment fractievoorzitter. Ze bevestigde dat de vredesgesprekken met Pakistan meteen voortgezet zullen worden.
De resultaten wijzen uit dat miljoenen arme Indiërs op het platteland niet langer op premier Vajpayee hebben gestemd omdat ze niet hebben kunnen profiteren van de sterke economische groei. Ook Vajpayees boodschap dat hindoes op de eerste plaats komen moest het afleggen tegen het secularisme van de Congrespartij.
Ook de linkse partners van de Congrespartij lijken het goed te hebben gedaan. De voorzitter van Vajpayees Bharatiya Janata Partij heeft de verkiezingsnederlaag inmiddels erkend en gezegd dat de partij de oppositie in gaat. De belangrijkste graadmeter van de effectenbeurs in Bombay opende donderdag 3,3 procent lager. De handelaars zijn bang dat een overwinning van de Congrespartij de economische liberalisering vertraagt.
De verkiezingen werden de afgelopen maand in vijf etappes gehouden. In totaal hebben 380 miljoen mensen hun stem uitgebracht. Verkiezingsgeweld eiste 48 levens, minder dan de helft van het aantal doden bij de verkiezingen in 1999.