Deze ontdekking, recent gedaan door artsen en onderzoekers van het Maastricht UMC+ en gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Circulation, heeft verstrekkende gevolgen. Consequentie is dat er al veel eerder, namelijk in het stadium van prediabetes, maatregelen nodig zijn. Aangezien zo’n 25 procent van de bevolking tussen pakweg de 40 en de 75 jaar prediabetes heeft, van wie een groot deel daadwerkelijk diabetes type 2 krijgt, gaat het hier om een niet te onderschatten gezondheidsprobleem, aldus de Maastrichtse wetenschappers.

Geen symptomen

Prediabetes levert geen symptomen op –de persoon in kwestie merkt er niets van– maar ondertussen wordt er dus wel degelijk schade aangericht, in eerste instantie aan de kleine bloedvaten. Er ontstaat aderverkalking (atherosclerose), een langdurig en ingewikkeld proces waarbij stollings- en ontstekingsreacties een belangrijke rol spelen. Het gevolg is dat organen minder bloed en dus zuurstof en voeding krijgen en niet meer optimaal kunnen functioneren.

De onderzoekers hebben vastgesteld dat de gevolgen daarvan in het hele lichaam zijn terug te vinden. Ze hebben metingen gedaan aan de kleine bloedvaten, de zogeheten microcirculatie, in de huid en in het netvlies. In beide gevallen werd dezelfde schade aan de kleine bloedvaten gevonden. Die schade verhoogt de kans op het ontwikkelen van diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Dat betekent dat er wegen gevonden moeten worden om in dat stadium al in te grijpen en erger te voorkomen. Daar is de zorg op dit moment echter niet op ingericht. Er wordt momenteel niet specifiek gezocht naar mensen met een voorstadium van diabetes.

Maastricht Studie

De ontdekking over de schade aan kleine bloedvaten is gedaan in het kader van De Maastricht Studie. Het gaat om een grootschalig onderzoek onder duizenden mensen tussen de 40 en de 75 jaar in Zuid-Limburg naar de oorzaken en de gevolgen van diabetes type 2 –suikerziekte of ook wel ouderdomssuiker genoemd– en andere chronische ziekten.

Bij dat onderzoek, dat begon in 2010 en doorloopt tot 2018, zijn niet alleen zo’n 5000 diabetespatiënten betrokken, maar ook een controlegroep van 5000 personen die een dwarsdoorsnede van de bevolking vormt. Van beide groepen is de gezondheidstoestand tot in detail in kaart gebracht en wordt bijgehouden welke ziekten ze in de loop der jaren ontwikkelen. Van de controlegroep is inmiddels gebleken dat 21 procent prediabetes heeft.

De bevindingen van de onderzoekers zijn om meerdere redenen bijzonder. Metingen van de microcirculatie hebben slechts zelden plaats, omdat ze tijdrovend en moeilijk uit te voeren zijn. En als het al gebeurt, is dat doorgaans bij een kleine groep. De Maastricht Studie is daarin uniek, aangezien er verschillende microcirculatiemetingen zijn gedaan, en bovendien in een grote populatie.

Ruim 1 miljoen patiënten

Diabetes type 2 is een van de meest voorkomende chronische ziekten in de westerse wereld. Ruim 1,2 miljoen Nederlanders lijden eraan en dat aantal stijgt dagelijks. Daarnaast heeft ook een flink aantal mensen diabetes zonder het te weten.

De belangrijkste oorzaken van die sterke stijging van het aantal mensen met diabetes is het gebrek aan beweging en te veel en ongezond eten. Ook tekorten aan bepaalde vitaminen en mineralen, zoals vitamine D en magnesium, verhogen het risico op diabetes type 2, blijkt uit recente onderzoeken.

Extra zorgelijk is dat diabetes type 2 steeds vaker op jongere leeftijd voorkomt. Was de aandoening twintig jaar geleden bij mensen onder de 50 zeldzaam, nu is diabetes type 2 bij mensen onder de 25 jaar niet meer uitzonderlijk.