Twee teksten die een hoogtepunt vormen in het christelijke sociale denken. Ze tonen dat de kerk de uitdaging van de arbeidersbeweging heeft gezien en het sociale vraagstuk niet wilde overlaten aan het socialisme met zijn idee van de revolutionaire klassenstrijd. Paus Leo XIII legde een fundament voor het principe van de subsidiariteit: de staat dient randvoorwaarden te scheppen voor een balans tussen het welbevinden van mensen in het publieke domein en de individuele welvaart. Extreme armoede en overdadige weelde strijden met de waardigheid van de mens. Kuyper zag als predikant in Amsterdam hoe de migratie naar de stad de samenleving ontwrichtte. Hij laat in zijn rede zien hoe Jezus Zich juist in de lagere maatschappelijke kringen bewoog en in de armen juist Zijn eerste adres zag.

De waarde van beide teksten is dat ze een goed beargumenteerd christelijk alternatief bieden ten opzichte van liberalisme, socialisme en communisme. Ze verwoorden de zorg over een te ver doorgeschoten individuele autonomie en de uitwassen van het kapitalisme. Ze laten zien dat het liefhebben van God ook het sociale leven geldt, waarbij de overheid dient op te komen voor de rechten van de arbeiders. Ongelijkheid is niet op te heffen, ongerechtigheid wel.

Boekgegevens

Paus Leo XIII en Abraham Kuyper. De encycliek Rerum Novarum en de rede over de sociale kwestie, Rien Fraanje; uitg. Boom, Amsterdam, 2016; ISBN 978 90 5875 570 4; 143 blz.; € 19,90.