Twee jaar geleden, met een climax in de zomer, beleefden we een zinderende spanning rond de schuldencrisis daar: verkiezingen die het radicale Syriza aan de macht hielpen, een referendum over de eisen vanuit Brussel, wekenlang vruchteloos praten. Het lukte ternauwernood om een grexit, een uittreden uit de muntunie, te vermijden. Gaan we op herhaling? Het zou zomaar kunnen. In juli moet Athene zo’n 6 miljard euro als aflossing overboeken aan zijn geldschieters. Of het dat geld dan bezit, is de vraag.

In augustus 2015 rolde er voor de Griekse overheid uiteindelijk een derde steunoperatie uit de bus, met een omvang van 86 miljard euro. Van dat noodpakket werd tot dusver slechts 32 miljard uitgekeerd. Er ligt dus nog een flink bedrag op de plank. Eerst dient er een akkoord te zijn over de voorwaarden, over de bijbehorende saneringsmaatregelen. De betaling van een volgende tranche vindt, zoals gebruikelijk, pas plaats als experts van de Europese Commissie, het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Centrale Bank (ECB) hebben vastgesteld dat de uitvoering van het herstelprogramma voldoende vordert. Het overleg op dit punt is in december stilgevallen.

Hervormingen

Maar maandag maakte de eurogroep, de ministers van Financiën uit het eurogebied, met Griekenland een afspraak over een spoedige herstart. Daarbij zal de aandacht wat betreft de aard van aanvullende ingrepen verschuiven. De afgelopen jaren lag het accent op besparingen binnen het overheidsbudget, voortaan moet de nadruk meer liggen op structurele hervormingen, in de sfeer van onder andere arbeidsmarkt, pensioenen en belastingen, om de economische groei te bevorderen. „Licht aan het einde van de bezuinigingstunnel”, jubelde Eurocommissaris Pierre Moscovici.

Waarom deze koerswending? De regering van premier Tsipras weigert naar eigen zeggen pertinent om extra te snijden in de uitgaven. Dat standpunt wekt geen verbazing. We hebben het in het verleden vaker gehoord. Belangrijker in dit verband lijkt de onenigheid tussen de belangrijkste kredietverstrekkers: enerzijds Europa, dat bijdraagt via het gezamenlijke noodfonds ESM, en anderzijds het IMF. Dat meent dat er langzamerhand genoeg is gesnoeid, dat de Grieken op dit terrein voldoende hebben gepresteerd en dat er ruimte moet komen voor groei. Die was in 2016 met 0,4 procent voor het eerst sinds 2008 positief.

Het IMF stelt dat er alleen perspectief voor het betrokken land ontstaat als het een forse kwijtschelding krijgt. Anders zal naar het oordeel van deze instantie de schuldquote, die nu al rond de 180 procent van het bruto binnenlands product (bbp) ligt, alleen maar verder stijgen.

Omdat de schuldenlast volgens de normen van het fonds op termijn onhoudbaar is (dat geldt al vanaf zo’n 120 procent), participeert het IMF vooralsnog niet in de derde steunronde. Geen kapitaal doneren als uitzicht op verbetering ontbreekt, hanteert het als uitgangspunt.

Verkiezingen

Europa voelt op dit moment niets voor het afschrijven van een deel van de vorderingen. In Nederland, Frankrijk en Duitsland naderen verkiezingen en de politici daar gaan niet graag de boer op met de boodschap dat, anders dan wat zij eerder beweerden, de leningen niet worden teruggestort. Tegelijk hebben de eurolanden ook weinig trek om de kar alleen te trekken. Als het IMF niet meefinanciert, overwegen zij eveneens de kraan dicht te draaien.

Met de terugkeer van het onderhandelingsteam naar Athene beginnen de pogingen om met alle betrokken partijen overeenstemming te bereiken. Het is nog geen juli, maar hoe langer het duurt, hoe groter de kans dat we straks in eenzelfde situatie belanden als twee jaar geleden.