Urinetest om vroegtijdig blaaskanker op te sporen
Huisarts Cors Ephraïm uit Terneuzen brengt sinds kort een zelftest op de markt om minuscule hoeveelheden bloed te meten in de urine met behulp van een eenvoudige stick. Het doel: vroegtijdig opsporen van blaas- en nierkanker.
Een nog relatief jonge man met blaaskanker die er later aan overleed, bracht hem op de gedachte om patiënten een handvat te bieden om zelf deze vorm van kanker vroegtijdig te kunnen ontdekken. „Ik heb me erover verwonderd dat we in Nederland een duur screeningsprogramma hebben opgezet om vroegtijdig darmkanker op te sporen, terwijl dat ook mogelijk is bij blaas- en nierkanker, en veel goedkoper”, zegt Ephraïm.
Blaaskanker komt vrij veel voor. In de top tien van tumoren stond de sterfte aan blaaskanker in 2014 op de zesde plaats. In dat jaar overleden er ruim 4200 mensen aan kanker van de blaas en de urinewegen. Nog eens zo’n 900 overleden er aan nierkanker, zo blijkt uit cijfers van het Integraal Kankercentrum Nederland en het Centraal Bureau voor de Statistiek. „Als blaaskanker vroegtijdig wordt ontdekt, is de ziekte heel goed te behandelen, weet Ephraïm. De huisarts uit Terneuzen ging daarom aan de slag met een producent van urinesticks uit China en ontwikkelde een patiëntvriendelijke variant, de Uripro-test. Samen met familie in Maleisië richtte hij een eigen bedrijfje op, Ephraïm Diagnostics. Van daaruit wordt de test op aanvraag per post verstuurd. „Dat gaat naar ik verwacht over een klein jaar vanuit Nederland gebeuren. Daarvoor is echter een zogeheten CE-markering nodig. Dat vergt veel papierwerk en de procedure is tijdrovend. Daarom werken we nu nog vanuit Penang in Maleisië. Nadeel is dat het twee weken duurt voordat iemand de test in huis heeft.”
Doelgroep
De doelgroep voor de Uripro-test vormen 50-plussers en rokers. „Rokers hebben een veel grotere kans op blaaskanker dan niet-rokers, daarom noem ik voor hen geen leeftijdsgrens.”
Voor een adequate preventie is het nodig om één keer per kwartaal een urinetest te doen, stelt Ephraïm. „Een mailtje herinnert de gebruiker daar automatisch aan nadat de eerste keer een testset is besteld.”
Kleurt de stick na een dip in de urine groen, dan zit er een micro-scopische hoeveelheid bloed in het plasje. „In dat geval moet je een week later weer testen. Als de stick drie weken achter elkaar groen kleurt –de uitslag is dan positief in medisch jargon– dan doe je er goed aan naar de huisarts te gaan voor nader onderzoek. De kans is dan groot dat er iets aan de hand is”, zegt Ephraïm. „Een setje bevat zes sticks en kost 7 euro. Je kunt er een jaar mee doen. We hebben er twee extra sticks in gedaan voor het geval de uitslag een keer positief is. Dan moet je een week later weer kijken. Vaak gaat het echter om een eenmalige gebeurtenis. Als de test dan een week later weer goed is, is er niets aan de hand”, stelt Ephraïm.
Onzichtbare hoeveelheden bloed in de urine komen namelijk weleens voor, ook bij gezonde mensen en zonder dat er sprake is van kanker. Bijvoorbeeld na hardlopen. Goedaardige prostaatvergroting, een veelvoorkomende kwaal op oudere leeftijd, kan eveneens leiden tot microscopisch bloedverlies. Ook bepaalde aandoeningen, zoals niersteentjes of een blaasontsteking, kunnen leiden tot al of niet zichtbaar bloed in de urine. Bij gebruik van bloedverdunners als sintrom of marcoumar is de test niet betrouwbaar meer omdat er dan veel vaker sprake is van verborgen bloedverlies, vult Ephraïm aan.
De Uripro-test is niet de enige zelftest om verborgen bloed in de urine op te sporen. Vaak gaat het om combitesten van bijvoorbeeld bloed, eiwit of glucose. Waarom dan nog een nieuwe test erbij? Ephraïm: „Er zijn inderdaad meer testen te koop. Maar vaak moet je dan in één keer vijftig strips tegelijk bestellen, terwijl je er maar vier per jaar nodig hebt en de houdbaarheidsdatum na openen van de verpakking maar een jaar is. Een echte zelftest met een duidelijke beschrijving en instructie over de interpretatie van de uitkomst, ontbrak tot dusver. In dat gat ben ik gesprongen.”