Dat stelt algemeen secretaris drs. P. J. Vergunst donderdag in het GB-orgaan De Waarheidsvriend.

Het door de generale synode unaniem aanvaarde plan ”Kerk 2025” voorziet onder meer in de reorganisatie van de kerk. Zo zijn onlangs alle gemeenteadviseurs in vaste dienst ontslagen en krijgt de kerk in plaats van 75 classes (regionale vergaderingen) 11 classes, met aan het hoofd ervan een classispredikant. Er komt meer ruimte om huisgemeenten te vormen, terwijl kerkenraden zelf een consulent mogen uitzoeken.

Aarzeling

Alle classicale vergaderingen in de Protestantse Kerk moeten vóór 1 mei de overwegingen van de gemeenten –in kerkelijke taal: consideraties– over ”Kerk 2025” inzenden. „Dan ontstaat er aarzeling”, schrijft Vergunst, „ondanks de unanimiteit in de synode. Dan ervaren we dat we in de organisatie van de kerk, die ook een geestelijke zaak is, veel kwijtraken.”

Verdriet over de achtergrond van ”Kerk 2025” is volgens Vergunst op zijn plaats. Cijfers geven aan dat de Protestantse Kerk in dat jaar de helft kleiner is dan in 2015. „Er is sprake van een ontstellende neergang. Voor een soms gehoord optimisme –als zal een lichtere organisatie de vitaliteit van de kerk doen toenemen– is geen plaats.”

Het meest ingrijpend in de voorstellen is dat de kerk sterk inlevert op het zogenoemde presbyteriaal-synodale principe dat iedere (wijk)gemeente een vertegenwoordiger heeft in een bovenplaatselijke vergadering, aldus Vergunst. „Al erkennen we eerlijk dat de animo in de praktijk beperkt was.”

De algemeen secretaris van de GB roept kerkenraden op hun verantwoordelijkheid te nemen bij de verkiezingen van de leden van de classis. Die heeft ook weer gevolgen voor de samenstelling van de generale synode, waar al „enige jaren” een predikant ontbreekt die een „GB-gemeente” dient.

In een kerk met een presbyteriaal-synodale structuur zijn de verantwoordelijkheden verdeeld: over sommige zaken besluit de plaatselijke kerkenraad en over andere zaken de classis of synode. „Het is helder dat nu de directe lijn van kerkenraad naar classis vervalt, dit stelsel veel kwetsbaarder geworden is. Op dit punt is er sprake van een breuk met het verleden.”

Aandachtspunt

Kerkenraden kunnen volgens Vergunst vragen om een nadere, inhoudelijke doordenking van hoe de presbyteriaal-synodale structuur in de toekomst zal functioneren. „Dat is ook een belangrijk aandachtspunt omdat in niet-vitale kerkelijke regio’s het een natuurlijk mechanisme is dat de landelijke kerk meer regie krijgt.”

Vergunst geeft een aantal overwegingen voor het gesprek in de kerkenraad. Zo raadt hij ambtsdragers aan oog te hebben voor de „noodzakelijke afslanking van de organisatie” en uit te gaan van Bijbelse gegevenheden als kerk, verbond, belijdenis en ambt.

Mobiliteit

De generale synode van de Protestantse Kerk komt in april weer bijeen. Op de agenda staat onder meer een aantal voorstellen over de zogeheten mobiliteit van predikanten. „Laten we in de weging daarvan allereerst vasthouden aan het bijzondere van het ambt van predikant, waarbij roeping centraal staat en niet loopbaanplanning en arbeidsperspectief.”