De Amerikaanse staat Oklahoma telt 50.000 aardgasbronnen. Bij 4000 daarvan wordt gebruikgemaakt van fracken, een bij de schaliegaswinning gehanteerde techniek. Van die 4000 bronnen zijn er zo’n 200 in Payne, waar Earl Hatley de gevolgen heeft gezien van de gaswinning.

„Fracken is schadelijk voor het water, de dieren en de planten, en voor de waarde van vastgoed. Het veroorzaakt aardbevingen waar voorheen nooit bevingen waren”, zegt Hatley. „Sinds 2007 kwamen er steeds meer trillingen in de buurt van de bronnen. Ik kan de vieze uitstoot van de bronnen ruiken, ik word er ziek van.”

Schadelijk

In andere staten spelen soortgelijke problemen. De beweging tegen fracken in de VS maakt zich grote zorgen over wat de nieuwe president Trump gaat doen. De VS zijn wereldwijd de grootste producent van schaliegas en -olie.

„Trump geeft signalen af dat hij de fossiele brandstoffenindustrie zal steunen. Dat zal de al bestaande problematiek bij fracken, zoals watervervuiling en methaanuitstoot, verergeren”, zei de Argentijnse activist Daniel Taillant, hoofd van het Center for Human Rights and Environment (CHRE), onlangs bij een bijeenkomst over fracken in Little Rock (Arkansas).

Bij fracken worden gas en olie uit schaliegesteente gewonnen door boren en het onder hoge druk injecteren van vloeistof, waardoor het gesteente barst. De gebruikte vloeistof bevat grote hoeveelheden chemische stoffen, waarvan sommige giftig zijn. Bij het proces komen vaak grote hoeveelheden schadelijk afvalwater vrij, dat gerecycled moet worden. Ook komt er methaan vrij.

Voor de schaliegasindustrie breken wellicht goede tijden aan met de komst van Trump. Eerder al kwam hij met een plan waarin gesproken wordt over een sterke impuls voor de sector. Trump spreekt over een „energierevolutie” die nieuwe welvaart moet creëren. Daarvoor wil hij alle barrières wegnemen die energieproductie hinderen, inclusief die voor fossiele brandstoffen.

Stijgende olieprijs

Uit data van de Amerikaanse Energy Information Administration (EIA) blijkt dat van de dagelijkse Amerikaanse olie- en gasproductie van meer dan 9 miljoen vaten, 51 procent in 2015 werd gewonnen via fracken. Dat gebeurde ondanks de lage internationale olieprijzen in dat jaar.

De kosten om een vat olie te winnen via fracken, zijn minstens 65 dollar (61 euro). Los van de beloften van Trump, heeft de langzaam stijgende olieprijs de industrie aangemoedigd door te gaan met de activiteiten.

De groei van de schaliegaswinning heeft geleid tot rechtszaken over de gevolgen ervan en tot wetenschappelijk onderzoek om de impact te bepalen. Zo worden in de vierde editie van het Compendium of Scientific, Medical, and Media Findings 685 studies opgesomd die bewijzen dat fracken leidt tot watervervuiling, schadelijke uitstoot in de atmosfeer en gevolgen voor de menselijke gezondheid.

Mensen die te maken hebben met de gevolgen van fracken, hebben meer dan honderd rechtszaken aangespannen sinds 2011, zegt Blake Watson van de School of Law van de particuliere Universiteit van Dayton in Ohio.

De staten Vermont en New York hebben fracken verboden. In Californië deden 6 county’s dat ook, in Florida 32 county’s en 48 steden. De staat Maryland heeft een verbod van tweeënhalf jaar ingesteld, terwijl het hooggerechtshof in Colorado in mei juist bepaalde dat de verboden van twee steden opgeheven moesten worden. In Texas werd een wet aangenomen die lokale verboden op fracken illegaal maakt.

Weerstand

„De weerstand tegen fracken is in de afgelopen jaren gegroeid, omdat er nu meer kennis en bewijs is over de gevolgen. Organisaties zijn ook actiever geworden en beter in hun analyses”, zegt Andrew Grinberg van de ngo Clean Water Action.

Hatley zegt dat de oppositie tegen schaliegaswinning vooral groeit als gevolg van de gerapporteerde toegenomen seismische activiteit. „Maar mensen zijn bang, want de industrie heeft veel macht.” In Oklahoma werden sinds 2015 ongeveer 1900 bevingen geregistreerd die beschouwd worden als een gevolg van schaliegaswinning.