De afgelopen jaren was het vooral Turkije dat zich opwierp als beschermheer van de soennieten in Aleppo en Mosul, door te verwijzen naar oude historische relaties. Deze nostalgie botste echter met een nieuwe realiteit, waarin de Turkse retoriek hol klonk. Ondanks Erdogans dreigementen was er in de strijd rond Mosul geen rol voor het Turkse leger. Terwijl de Turkse president eveneens machteloos moest toezien hoe Aleppo werd ingenomen door het Syrische leger.

We zijn getuige van het ontstaan van een sjiitische halvemaan die zich uitstrekt van Iran in het oosten tot Libanon in het westen. En de hevige investeringen van Iran in de Syrische burgeroorlog hebben zowel een symbolische als praktische achtergrond.

In het jaar 680 werd in het Iraakse Kerbala imam Hussein vermoord, die de zoon was van de in de sjiietische islam vereerde imam Ali. Deze tragedie wordt in de gehele sjiitische wereld jaarlijks herdacht in rouwprocessies, waarbij deelnemers zich vaak tot bloedens toe geselen. Hussein werd vermoord door een kalief van de Umayyaden, en deze dynastie zetelde in Damascus.

In de Arabische wereld is het bewustzijn van eigen geschiedenis veel groter dan in Europa. Tijdens de ramadan bijvoorbeeld is er jaarlijks altijd wel ergens op de Arabische televisie een documentaire te zien over de kruisvaarders, waarbij de kijker de indruk krijgt dat de kruistochten recent plaatsvonden. Ook de marteldood van imam Hus- sein door de soennitische Umay-yaden staat diep in het sjiitische geheugen gegrift. Het is daarom een triomf voor Iran dat Husseins nakomelingen –de sjiieten– thans de dienst uitmaken in Damascus.

Voor Iran is vooral belangrijk dat de sjiitische Hezbollah vandaag aan belang wint in Libanon. Toen Hezbollah in 1982 werd opgericht, was het slechts een van de vele milities in Libanon. Maar Hezbollah is niet langer een ”staat binnen de staat”. Momenteel domineert Hezhollah Libanon immers.

De nieuwe Libanese president, Michael Aoun, is een trouwe bondgenoot van Hezbollah. In de nieuwe Libanese regering bezetten Hezbollah en zijn bondgenoten de meeste en de invloedrijkste ministeries, waaronder dat van defensie.

De Verenigde Staten investeren veel in het Libanese leger. In november liet Hezbollah in een parade onder meer Amerikaanse wapens zien. De overname door Hezbollah van de Libanese staat lijkt hiermee compleet. En het Iraanse succes eveneens.