Geef vluchteling eerder werk
Vluchtelingen moeten sneller aan het werk kunnen, aldus mr. Ruben van Mourik en Arne Schaddelee.
Vluchtelingen zijn in Nederland veilig. Maar is dat wel genoeg? Een vluchteling is niet alleen maar bezig zichzelf in veiligheid te brengen. Hij wil werken, deelnemen aan de maatschappij, een toekomst opbouwen. Werk zorgt er onder andere voor dat een vluchteling bestaanszekerheid kan opbouwen, zich nuttig voelt omdat hij competenties kan inzetten, maar ook dat hij sociale contacten opdoet en daardoor sneller integreert.
Maar juist als het gaat om werk, knelt het vaak. Bij aankomst in Nederland kan een vluchteling volgens de wet niet direct werken. Een vluchteling die nog geen verblijfsvergunning heeft, kan gedurende het traject van de aanvraag van die vergunning voor het eerst na zes maanden een (beperkte) tewerkstellingsvergunning aanvragen. Pas na het verkrijgen van een verblijfsvergunning heeft hij net zoveel rechten als ‘gewone’ Nederlanders om te werken.
De toegang tot de arbeidsmarkt wordt dan in theorie onbeperkt. In de praktijk loopt een vluchteling echter ook dan nog tegen veel obstakels aan. Juridische belemmeringen zorgen ervoor dat hij soms in de ”passieve modus” terechtkomt; een modus waar hij maar lastig uit geraakt. Dat kan niet de bedoeling zijn. Er is meer nodig om vluchtelingen een eerlijke kans te geven.
Christenen zouden voorop moeten lopen in het werkelijk ontvangen van vluchtelingen. De Bijbel roept immers op tot liefde voor onze naaste. Jezus leeft ons voor hoe wij die liefde kunnen toepassen ten opzichte van ”de ander”. We kunnen dat doen door niet onszelf op de eerste plaats te zetten, maar door de ander juist centraal te stellen.
De mondiale migratiestromen die op gang komen bieden ruimte voor het Evangelie. De verhalen van vluchtelingen en de noden die zij hebben, geven gelegenheid voor oprechte interesse in de ander. Die ruimte kan op veel manieren worden benut, ook in de wereld van werk. Wij kunnen door onze woorden en daden het Evangelie aan onze naasten brengen. Dat is niet alleen een mogelijkheid, maar misschien zelfs wel een opdracht.
Vluchtelingen hebben ons zelfs nog meer te bieden. Ze houden ons een spreekwoordelijke spiegel voor met betrekking tot onze wijze van leven en de manier waarop wij dingen zien. Ook die kans kunnen we niet laten lopen.
In het verleden sprong Nederland niet adequaat om met de integratie van vluchtelingen. Hoe kunnen we dit vanuit christelijk perspectief nu op een betere manier doen? Goed doordacht beleid is belangrijker dan ooit. Beleid waarin de vluchteling vanaf het begin wordt geactiveerd, waarin zijn menselijke waardigheid centraal staat en er aandacht is voor de manier waarop we in Nederland met elkaar omgaan.
Snelle integratie is cruciaal. Onze wetgeving moet daarin faciliteren en niet belemmeren. De grootste groep vluchtelingen zal er zonder hulp niet in slagen aan het werk te komen. Voor hen is de afstand tot de arbeidsmarkt te groot. Zet vanaf dag één in op het leren van de Nederlandse taal. Uit onderzoek blijkt dat we trajecten van inburgering en integratie op dit moment ‘stapelen’. De integratie wordt op dit moment pas gestart nadat de inburgering is afgerond. Het participeren op de arbeidsmarkt is duidelijk gekoppeld aan het integratietraject. We schuiven arbeidsmarktparticipatie van vluchtelingen dus voor ons uit. Daar verliezen we veel kostbare tijd.
Hoe dan wel? De RMU doet zes aanbevelingen:
Laat vluchtelingen zo snel mogelijk toetreden tot de arbeidsmarkt en hef beperkingen op.
Tijdens de asielprocedure zijn de mogelijkheden om te werken nog beperkt, maar vrijwilligerswerk mag al wel. Zet hier qua bewustwording meer op in.
Investeer al in de opvangcentra (dus: vanaf dag één) in beheersing van de Nederlandse taal. Schuif taaltrajecten ineen met trajecten die werken aan de positie van vluchtelingen op de arbeidsmarkt.
Focus zo snel mogelijk op initiatieven die de kansen op de arbeidsmarkt vergroten. Ga daar niet pas na het inburgeringsproces mee aan de slag. Kies waar mogelijk juist voor een parallelle aanpak. Combineer bijvoorbeeld inburgering met toeleiding naar werk en moedig vluchtelingen aan om naast hun inburgering te studeren. Stimuleer het behalen van een Nederlands diploma.
Houd rekening met het aanbod van werk in een bepaalde gemeente of regio op het moment dat vluchtelingen worden gehuisvest.
Betrek de uitzendsector bij bemiddeling. Onderzoek de mogelijkheid van plaatsingsvergoedingen en premiekortingen.
De auteurs zijn respectievelijk arbeidsjurist bij Draad Juristen en manager communicatie bij de RMU. Dit artikel is een bewerking van de nieuwe RMU Nota Arbeidsvoorwaardenbeleid 2017.
