Vanouds heeft de gereformeerde gezindte zich in meer of mindere mate georiënteerd op de Schotse schrijvers. Namen zoals Andrew Gray, Samuel Rutherford, Thomas Boston, Ebenezer en Ralph Erskine en Robert Murray McCheyne spreken in dit verband voor zich. Aan dat rijtje zou men de naam van David Dickson zeker mogen toevoegen. Ds. W. Pieters vertaalde een deel van zijn ”Uitleg van de Psalmen”.

Dickson leefde van ca. 1583 tot 1662. Hij was achtereenvolgens predikant in Irvine, hoogleraar in Glasgow en hoogleraar in Edinburgh. Als hoogleraar heeft David Dickson een hele generatie predikanten gevormd.

De stof die hij op college behandelde, is later uitgegeven onder de titel ”Therapeutica Sacra”. In dit boek geeft Dickson een uiteenzetting van de leer van de verbonden. Vanuit de Bijbelse gegevens over de verbonden zoekt hij een antwoord op allerlei geestelijke vragen rond de wedergeboorte. Het zou waardevol zijn als dit belangrijke boek nog eens in Nederlandse vertaling verschijnt.

Geestelijke lessen

Het boek waarvan ds. Pieters een deel heeft vertaald, heeft een heel ander karakter. Het gaat hier om Dicksons verklaring van de Psalmen, die in 1653-1654 in drie afleveringen van de pers kwam.

Een aantal jaren eerder initieerde Dickson een project om op alle Bijbelboeken een korte verklaring te laten verschijnen. In die verklaring moest eerst een korte, duidelijke uitleg van de tekst gegeven worden, waarbij de schrijver uitging van de grondtaal. Maar vooral moest uit elke tekst een aantal geestelijke lessen voor het bevindelijke en praktische leven worden getrokken. De doelgroep van dit project werd gevormd door de gewone Schotse man en vrouw.

Bekende schrijvers zoals Rutherford (Jesaja – deze verklaring ging verloren), Durham (Hooglied, Openbaring) en Hutcheson (Job, kleine profeten, Johannes) verleenden hun medewerking. Dickson zelf schreef een korte verklaring op het Mattheüsevangelie en op de Psalmen.

Bevindelijk en praktisch

Om drie redenen is Dicksons Psalmenverklaring nog altijd zeer lezenswaardig. Allereerst bevat Dicksons verklaring veel onderwijs voor het bevindelijke en het praktische leven van een christen. Daarbij ontleent Dickson het onderwijs zorgvuldig aan de woorden van de Bijbeltekst die hij bespreekt.

In de tweede plaats klopt in deze verklaring het hart van de theologie van de oude Schotten. Wie hen ontdekte, weet dat ze heilzaam scherp onderscheiden tussen Wet en Evangelie, dat ze op Bijbelse wijze zowel Gods soevereiniteit als Zijn almacht en gewilligheid verdisconteren, en dat ze Christus altijd weer in het middelpunt stellen. Dat blijkt ook in de christologische uitleg van diverse psalmen door Dickson.

In de derde plaats is Dicksons verklaring helder gestructureerd. Dat is terug te zien in dit boek. Het bestaat uit 25 hoofdstukjes. Elk hoofdstuk begint met een kort overzicht van de inhoud van de psalm. Dan volgen de verschillende onderdelen en uit elk deel van de psalm trekt Dickson een aantal geestelijke lessen.

Deze indeling is enerzijds wat schematisch, anderzijds zeer ordelijk. Juist vanwege deze opzet leent het boek zich ervoor om als dagboek gelezen te worden. Overigens was het ook de bedoeling van de Schotse Bijbeluitleggers dat hun werk in kleine porties en al mediterend gelezen zou worden.

Juweeltje

Ds. Pieters heeft ons een goede dienst bewezen door dit boek te vertalen. Hopelijk mogen we over enige tijd een vertaling van Psalm 26-50 zien verschijnen.

Een enkel punt ter overweging voor de uitgever. De titel maakt nu niet direct duidelijk wat dit boek wil bieden. Waarom niet eenvoudig: ”Uitleg van de Psalmen”? Ook aan de cover had, dunkt me, meer aandacht besteed kunnen worden.

Intussen mogen we ds. Pieters als vertaler en De Banier als uitgever dankbaar zijn dat ze dit juweeltje uit de Schotse kerkgeschiedenis toegankelijk hebben gemaakt voor een breder lezerspubliek.

Liefelijke Koning

„Omdat Christus Jezus, de Zoon van God, een lieflijke Koning is, Die aan al Zijn ware onderdanen gerechtigheid en eeuwig leven geeft, behoort men zich heel hartelijk aan Hem te onderwerpen en, wanneer Hij Zijn genade aanbiedt, Hem te omhelzen. Met dit doel wordt eraan toegevoegd: Kus de Zoon, of: vereer Hem. Want kussen is een teken van godsdienstige eer, zie Hosea 13:2: „De mensen die offeren, zullen de kalveren kussen.” Het is ook een teken van eerbied en hartelijke onderwerping, zie 1 Samuël 10:1: „Toen nam Samuël een oliekruik en goot ze uit op Sauls hoofd en kuste hem.””

(Uit: David Dicksons verklaring van Psalm 2.)

Boekgegevens

Om wijs te worden tot zaligheid. Lessen uit de Psalmen, David Dickson; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2016; ISBN 978 94 0290 145 0; 214 blz.; € 17,95.