Over de term rechts-extremisme is door wetenschappers veelvuldig gediscussieerd. Een exacte definitie van de term bestaat er eigenlijk niet. In het algemeen geldt dat rechts-extremisten koste wat het kost maatschappelijke veranderingen willen bereiken. Desnoods met gebruik van geweld.

In de Verenigde Staten gaat het daarbij doorgaans om individuen of groepen die blanke suprematie voorstaan, zeer patriottisch zijn en burgerlijke vrijheden hoog in het vaandel hebben. De verschijningsvormen variëren van relatief onbeduidende uitingen op internet tot gewapende milities die geweld niet schuwen.

Sommige historici menen dat de eerste uitingen van rechts-extremisme in de Verenigde Staten zich al aan het eind van de achttiende eeuw voordeden. Er diende zich destijds een nieuwe golf immigranten uit Europa aan. Amerikaanse federalisten waarschuwden dat de komst van de buitenlanders een samenzwering was om de ideeën van de Franse Revolutie te exporteren.

Verzet tegen de vermeende groeiende invloed van de elitaire vrijmetselaars in de Amerikaanse regering leidde begin negentiende eeuw tot de opkomst van de Anti-Masonic Party, die later een coalitie met gelijkgezinden vormde en verder ging als de Whig Party.

Berucht was de Ku Klux Klan. De beweging ontstond in 1865 of 1866 in Pulaski (Tennessee) als een lokale club. Volgens de schrijver Wyn Craig Wade begon de organisatie als een grap van zes werkloze soldaten die terugkwamen uit de Amerikaanse Burgeroorlog. Ze verkleedden zich als spoken te paard. Al snel begonnen ze de pas van slavernij bevrijde zwarte bevolking te terroriseren.

In grote delen van de Verenigde Staten vond hun voorbeeld navolging en overal werden geheime afdelingen van de KKK opgericht. Blanken, gehuld in witte gewaden en gemaskerd met witte puntkappen, vermoordden tientallen zwarten.

William Joseph Simmons stichtte de tweede Ku Klux Klan in 1915. Deze Klan gebruikte weliswaar dezelfde naam en symbolen, maar had andere doelstellingen dan de oude Klan. De tweede KKK streed vooral voor het behoud van het blanke protestantisme en keerde zich tegen zwarten, katholieken en Joden.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging de inmiddels fors uitgedunde KKK een alliantie aan met de German American Bund. Zij betuigden hun sympathie voor de nazi’s in Duitsland.

In de twintigste eeuw ontstonden her en der in de Verenigde Staten bewegingen die een extreemrechts gedachtegoed uitdroegen. Zo keerde de John Birch Society, opgericht in 1958, zich vooral tegen het communisme en de invloed van de overheid. Oprichter John Welch beweerde dat de overheid de grootste vijand van de mensheid is. Ook de American Independent Party hield er soortgelijke ideeën op na.

Er ontstonden ook bewegingen die vooral op het platteland aanhang hadden. De Patriot Movement ontstond vermoedelijk uit de John Birch Soviety en keerde zich eveneens tegen te grote overheidsbemoeienis en te hoge belastingen.

Bedenkelijker waren de gewapende milities die vooral in de tweede helft van de twintigste eeuw ontstonden, deels onder de paraplu van bijvoorbeeld de Patriot Movement. Herhaaldelijk deden zich gewelddadige confrontaties met de Amerikaanse politie voor.

Berucht was de belegering van een religieuze sekte in Waco, Texas. In 1993 verschansten de rechts-extremistische Branch Dividians zich op een ranch. Bij felle vuurgevechten en een brand kwamen in totaal 76 mensen om het leven.

De Michigan Militia werd in 1994 opgericht door Norman Olson, een voormalige luchtmachtofficier. Hij beriep zich op het grondwettelijke recht om burgermilities te vormen en wapens te bezitten. De Michigan Militia beoogde niet alleen burgers tegen buitensporig overheidsgeweld te beschermen, maar was ook actief bij reddingsoperaties en hulp bij rampen.

De Republikeinse Tea Party-beweging wordt door sommigen ook als extreemrechts beschouwd. Ook daar wreekt zich echter opnieuw het gebrek aan een eenduidige definitie van rechts-extremisme.

Extreemrechts VS

Dit is het eerste deel in een serie over geschiedenis en huidige opkomst van extreemrechts bewegingen in de Verenigde Staten.