Column: Het zit in de lucht; ik bedoel de veranderziekte, ook in de kerk
Het zit in de lucht en het grijpt als een agressief virus om zich heen. Ik bedoel: de veranderziekte. Alles moet anders. Niet na rijp beraad en de zaak grondig van alle kanten te hebben bekeken. Dus ook niet omdat vaststaat dat veranderen ook verbeteren inhoudt. Veranderen is een doel in zichzelf geworden. Of het nu de zorg betreft, de Belastingdienst, het pensioenstelsel, de politie, onderwijs of de manier waarop arbeid wordt georganiseerd. Het moet allemaal anders. Punt uit.
Het virus giert ook door de kerken. Hele verbanden lijken op drift te zijn geraakt, losgeslagen van hun ankers. Alles moet anders. Liturgische playboys grijpen hun kansen. Er moet korter worden gepreekt en sneller worden gezongen. Inhoudelijk schuift er ook van alles. Eigentijdse liedjes winnen het in populariteit van het oude beproefde kerklied. En terwijl de avondmaalstafels volstromen, lopen de avondkerken leeg. Een vrijgemaakte predikant erkende in deze krant niet zwaar te tillen aan de tweede dienst. Wie na een woelig buurtfeest op zaterdag de andere ochtend verstek laat gaan, kan rekenen op dominees begrip.
Op de laatstgehouden synode van de christelijk gereformeerden werd ruimte gevraagd voor dans en drama in de eredienst. Na de opmars van de beamer wordt dit het volgende hoofdstuk. Uit een ander reformatorisch verband werd aangedrongen op meer ruimte voor trouwen na echtscheiding. Daarmee zouden we terugkeren naar de praktijk van Reformatie en Nadere Reformatie. Een jonge promovenda pleitte in deze krant voor vervanging van het woordje ”zendingsveld”. Het begrip is niet meer van deze tijd. De Rooms-Katholieke Kerk kwam met een aangepaste versie van het Onze Vader. De Protestantse Kerk besloot –in navolging van de remonstranten– nadrukkelijker naar buiten te treden, zonder God ook maar aan iemand op te dringen. Het Humanistisch Verbond had het kunnen bedenken. Wie het Evangelie aanvaardbaar maakt voor de moderne mens houdt een lege huls over.
En dan zijn er ook nog de reactionairen, die wars van iedere vernieuwing het bevrijdende woord gevangenzetten in taal en vormen die nauwelijks meer begrepen worden. Als ook dat geen duivelscirkel is.
Zijn we niet stilletjes bezig veilige zones te scheppen waar we de scherpe punt van het Geesteszwaard vooral kunnen ontlopen? De vluchtweg dus. Soms vraag ik me zelfs af of de Geest niet bezig is Zich terug te trekken uit ons kerkelijke leven. In dat geval is het ook geen wonder dat we het spoor bijster zijn. En dan redden we het niet met aantrekkelijke samenkomsten of door alles bij het oude te laten. Welk oude eigenlijk…?
