Mantelzorg is meer dan kommer en kwel
Mantelzorgers geven, geven en blijven geven. Zelfzorg komt vaak niet in hun woordenboek voor. Toch is het opladen van de eigen batterij onmisbaar om goede zorg te kunnen blijven verlenen. Mensen besteden die tijd niet altijd voor zichzelf. Dit is het geval als vrije tijd opgevuld wordt met restjes aan taken waar anders de gelegenheid voor ontbreekt en mantelzorgers niets doen waarvan ze zelf opladen.
Talloze mensen verlenen mantelzorg. „Die zorg blijft wat hangen in het duister, als achterkant van de zichtbare professionele zorgwereld”, schrijft Anne Dedry. Met ”Zorg zonder naam” wil de Belgische gezinssociologe mantelzorg voor het voetlicht halen.
Toch heeft Dedry in haar boek vooral de mantelzorgers zelf op het oog. Aan de hand van praktijkverhalen gaat ze in de ”mantelzorgwijzer” dieper in op thema’s als de balans tussen draaglast en draagkracht, de omgang met professionals, financiële regelingen en het combineren van werk, gezin en mantelzorg. Aan het begin van elk hoofdstuk worden de praktijksituaties toegespitst op het te behandelen thema. Dit maakt het boek toegankelijk en geeft de theorie handen en voeten.
Dedry klom in de pen op verzoek van Ons Zorgnetwerk, een Belgische vereniging die de belangen van mantelzorgers behartigt. Als het om regelingen gaat, staat het Vlaamse beleid centraal. Een enkele keer zoomt de auteur in op de Nederlandse situatie. ”Zorg zonder naam” is goed leesbaar voor Nederlanders. Laatstgenoemden hoeven niet te schrikken als ze op ”revolteert” of een enkel ander Vlaams woord stuiten, want uit het tekstverband wordt voldoende duidelijk waar het over gaat.
Mantelzorgers zorgen niet op afstand. Ze hebben een persoonlijke band met de zorgvrager. Daar komt bij dat er nogal eens sprake is van asymmetrie. Een mantelzorger kan wat hij ervaart en voelt dan niet of nauwelijks met de zorgvrager delen. Hij ontvangt weinig waardering of de zorgvrager minimaliseert zijn inzet om enig gevoel van eigenwaarde te behouden. Dit kan een mantelzorger soms in „chronische rouw” dompelen. Dat 40 procent van de werknemers die mantelzorg verlenen onvoldoende steun van zijn werkgever en collega’s ervaart, maakt het er niet gemakkelijker op. Toch is mantelzorg meer dan kommer en kwel, benadrukt Dedry. Mensen investeren veel, maar krijgen daar vaak ook het nodige voor terug. Alle mantelzorgers die de auteur sprak, herkenden zich in de versregel „vermoeid maar mooier dan vermoed.”
Uitvoerig beschrijft de sociologe wat mantelzorgers zoal doen en waar ze mee te maken kunnen krijgen. Dit roept herkenning op. Met name de praktische gedeelten zullen mantelzorgers vooruithelpen. Als ze de zorgpuzzel en de respijtvragenlijst invullen, serieus aan de slag gaan met de zelfzorgtips en de tips over communicatie ter harte nemen.
Boekgegevens
”Zorg zonder naam”, Anne Dedry; uitg. Lannoo, Tielt, 2016; 978 94 0143 578 9; 166 blz.; € 14,99.
