Om nog een voordeel van een executeur te noemen: als erfgenamen minderjarig zijn, zou er zonder executeur een uitgebreid wettelijk traject doorlopen moeten worden om tot verdeling van de nalatenschap te komen.

Word je door een familielid als executeur gevraagd, dan is het goed je te realiseren dat je ook aansprakelijk gesteld kunt worden. Executeurs zijn namelijk hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde erfbelasting en dus verplicht de aangifte erfbelasting te verzorgen.

Uiteraard kan het zijn dat er voor de executeur vermogensbestanddelen worden verzwegen die bij de erfgenamen wel bekend zijn. Is de executeur dan nog steeds aansprakelijk? In deze gevallen kan de executeur aansprakelijkheid alleen voorkomen indien hij aannemelijk kan maken dat het niet aan hem is te wijten dat te weinig erfbelasting is betaald. De praktijk wijst wel uit dat de executeur een inspanningsplicht heeft om alle informatie boven tafel te krijgen.

Enkele maanden geleden heeft de rechtbank in Den Haag uitspraak gedaan inzake de vraag wanneer de aansprakelijkheid van de executeur eindigt. In deze casus had een vrouw in haar testament zoon Jan als executeur benoemd. Jan was samen met zijn zus Marie eveneens aangewezen als erfgenaam. Jan ging voortvarend van start en verkocht diverse spullen om schulden uit de nalatenschap te voldoen. Het bedrag dat na betaling van de schulden resteerde, werd netjes tussen Jan en Marie verdeeld. De taak van Jan als executeur was daarmee (na verloop van twee jaar) beëindigd.

Zus Marie bedenkt zich zes jaar later. Volgens haar waren er meer bankrekeningen dan Jan kenbaar had gemaakt. Verder zou Jan bepaalde sieraden en goederen voor een te laag bedrag hebben verkocht. In de twee jaar dat hij de nalatenschap afwikkelde heeft Jan nooit een overzicht van bezittingen en schulden (boedelbeschrijving) gemaakt. Verder heeft hij nooit aan Marie rekening en verantwoording afgelegd. Marie voelt zich bedrogen en legt beslag op de bankrekeningen van Jan.

Voor de rechtbank is duidelijk dat de taak van Jan als executeur is geëindigd. Na twee jaar zijn de schulden van de nalatenschap immers voldaan. De wet zegt dat de executeur verplicht is om van zijn taak rekening en verantwoording af te leggen. Daarbij moest Jan op verzoek van Marie een boedelbeschrijving overleggen. De rechtbank bepaalde dat de rechtsvordering tot opheldering van het door Jan gevoerde beleid binnen vijf jaar na beëindiging van de taak als executeur moet worden ingediend. Marie stelde pas na zes jaren vragen over het gevoerde beleid en was daarmee te laat.

De aansprakelijkheid kan wellicht velen doen besluiten een taak als executeur niet te aanvaarden. Er bestaan echter mogelijkheden om de taak als executeur naar behoren te vervullen. Zo kun je laten vastleggen dat de executeur een andere –professionele– executeur mag aanstellen. Ook is het toegestaan advies van een deskundige in te winnen. Kosten hiervoor zijn dan ten laste van de nalatenschap. Op deze wijze is de taak als executeur toch naar eer en geweten te volbrengen.

De auteur is belastingadviseur bij Visser & Visser Belastingadviseurs. Reageren? fiscaal@refdag.nl